Zopas keerde ik terug van een studiebezoek aan Cyprus, de kleine EU-lidstaat die half door Turkije bezet wordt.  Eén van de meest leerzame momenten bleek de taxirit te zijn van het hotel naar de luchthaven, zo’n 45 minuten;  ik leerde nog maar eens hoe de EU, en dan vooral de invoering van de Euro, een land te gronde richt.  

Het is 10 uur, de laatste dag van mijn verblijf op Cyprus en de taxi wacht voor het hotel voor de rit van 45 minuten naar de luchthaven.  Mijn chauffeur is een vrouw van zowat 50 jaar, voorzien van de alom tegenwoordige zonnebril en de bos dik krullend haar waarop elke Griekse trots is.  (Cyprus mag dan al een onafhankelijk land zijn, vele Cyprioten beschouwen zichzelf gewoon als Grieks).

Terwijl de taxi de autosnelweg opzoekt raken we aan de praat.  Hoe is het leven, zo vraag ik, dezer dagen voor de gewone Cyprioot, en in het bijzonder voor de jonge mensen?  Ze haalt de schouders op en zucht eens diep.  ‘Vroeger, voor de toetreding tot de EU in 2004 en de invoering van de euro in 2008, waren we niet echt rijk maar wel gelukkig:  wat we verdienden stelde ons  in staat vrij zorgeloos te leven.  Maar de EU en de Euro hebben alles veranderd.  Het leven is veel duurder geworden, te duur voor de meeste Cyprioten;  velen kijken dan ook uit naar werkmogelijkheden in West-Europa.  Je ziet ons veel minder lachen nu dan vroeger…’   Ik zal er later de werkloosheidscijfers naastleggen: 10% is werkloos, bij jongeren meer dan 20%.  De werkloosheid was in 2008 historisch laag, en is sindsdien blijven stijgen tot een absoluut record in 2012…

Maar is er dan geen werkgelegenheid in de toeristische sector, zo vraag ik?  Ik heb gemerkt dat de hotels ook nu nog, eind september, op volle toeren draaien;  Niet alleen Britten, ook Russen hebben de weg naar het mooie eiland gevonden.  Mijn chauffeur maakt een wegwerpgebaar.  ’Vroeger was er genoeg werk in de hotels, dat klopt’, zegt ze.  ‘Maar we worden nu overspoeld door Slovaken, Roemenen en Bulgaren.  Zij krijgen in de hotels amper 800 euro per maand betaald, plus kost en inwoon.  Voor hen is dat vier maal het gemiddeld maandloon, zij zijn dus tevreden.  Maar voor een Cyprioot is 800 euro veel te weinig om van te leven…’  Wat ze hier beschrijft zijn de nefaste gevolgen van het Europese ‘vrij verkeer van personen’, die hier op Cyprus het werk in de toeristische sector voor Cyprioten onderuit haalt, en bij ons de transport- en binnenkort de bouwsector tackelt.  Vlaamse truckers of bouwvakkers zijn een uitstervende soort – dankzij de EU.

Maar daar eindigt het niet.  Als ik begin over het bankroet van Cyprus, door gebrekkig beleid en wankelende banken, knikt mijn chauffeur instemmend.  ‘Onze overheid heeft zeker teveel geld verspild’, zegt ze, ‘maar het is niet altijd haar schuld.  De jongste jaren worden we hier overspoeld door Syriërs, Irakezen en Iraniërs – en die moeten we allemaal hier houden, onderdak en een uitkering geven.  Dat is voor een klein land als Cyprus gewoon onbetaalbaar – en door de EU mogen we niemand terugsturen!’  Ook daar heeft ze volledig gelijk.  Cyprus heeft nog geen 800.000 inwoners, waarvan zo’n 250.000 in het door de Turken bezette noorden en slechts 550.000 in het vrije zuiden, maar daarvan zijn er wel liefst 100.000 vreemdelingen uit niet-EU-landen.  Daar bovenop komt de jaarlijkse stroom van honderden, soms duizenden nieuwe asielaanvragen, en naar schatting 25.000 illegalen…

‘De voordelen van de EU wegen dus veel minder door dan de nadelen’, zeg ik.  Ze kijkt me even aan. ‘Er zijn geen voordelen’, zegt ze dan beslist.  ‘Onze politici hebben ons destijds gewoon voorgelogen’.  Ik zwijg en zie hoe het nieuwe luchthavengebouw in zicht komt.  Het is een nieuw, blinkend gebouw dat zo in Londen of Parijs zou kunnen staan, wellicht gebouwd met EU-geld.   Maar ik kan haar enkel gelijk geven.  Een land bestaat niet uit gebouwen alleen – het heeft ook een identiteit, een bevolking, een cultuur en een economie.  Als de EU dat allemaal verwoest, dan is het geld dat landen naar de Unie lokt nauwelijks meer dan een vergiftigd geschenk.

Rob Verreycken