Recent berichtten we op ReactNieuws over de invoering van een beperkt sociaal kredietsysteem in Beieren en Bologna. Nu blijkt dat ook Rome en Wenen dit systeem willen uittesten. Sinds maart van dit jaar loopt er al een sociaal kredietsysteem in Sint-Niklaas. Net als in China gaat de Europese Unie aan de slag met proefprojecten om sociaal wenselijk gedrag te belonen.
Rome wil daarbij gebruik maken van een ‘Smart Citizen Wallet’, die voorzien is van een beloningssysteem voor deugdzaam milieuvriendelijk gedrag, en dit ‘volledig in lijn volgens de doelstellingen van Agenda 2030’, aldus het stadsbestuur. De stad zal daarvoor samenwerken met deelnemende bedrijven, die prijzen voorzien voor wie genoeg deugpunten verzamelt. De ‘Smart Citizen Wallet’ zal niet enkel worden gebruikt door de burgers van Rome, maar ook door de miljoenen toeristen die de stad jaarlijks bezoeken en door de 140.000 bedrijven op Romeins grondgebied.
Het project in Rome maakt deel uit van een veel omvangrijker plan: Casa Digitale del Cittadino, of ‘Digitaal Huis van de Burger’. De bedoeling daarvan is om van Rome een ‘smart city’ te maken. Dat is een stad die op een ‘slimme’ manier moet functioneren door middel van een doorgedreven digitalisering, die het leven in de stad duurzamer en efficiënter moet maken.
Het Weense sociaal kredietsysteem zal dit najaar van start gaan. Net als in Beieren, Bologna en Rome wil de Oostenrijkse hoofdstad milieubewust gedrag belonen. Burgers die hun best doen, krijgen ‘Wienertoken’, waarmee ze via een QR-code op hun smartphone beloningen kunnen opeisen. Inwoners van Wenen krijgen een app aangeboden die automatisch registreert op welke manier ze zich verplaatsen. Wie 20 kg CO2 bespaart, krijgt één token. In eerste instantie wordt het systeem getest met medewerking van 1000 inwoners, maar uiteindelijk wil de stad dat alle burgers eraan deelnemen. Alle genoemde pilootprojecten rond het sociaal kredietsysteem worden grotendeels gefinancierd door de EU.
Maar ver moeten we het niet gaan zoeken. Sinds zaterdag 19 maart van dit jaar loopt er ook een sociaal kredietsysteem in Sint-Niklaas. Daar heeft het stadsbestuur een lokale digitale munt gecreëerd, de ‘Sengzen’. Neen, dat is geen Chinees, maar het plaatselijke dialect voor centen of munten. Die ‘Sengzen’ kunnen de inwoners van Sint-Niklaas verdienen door het laten graveren van hun fiets of door deel te nemen aan een evenement. We nemen evenwel aan dat de 1 mei-viering van het Vlaams Belang, die dit jaar doorgaat in Sint-Niklaas, niet in aanmerking komt om ‘Sengzen’ te verzamelen. Punten kunnen ook verdiend worden door de plaatselijke horeca- en handelszaken te steunen, waarna ze weer kunnen uitgegeven worden in dezelfde zaken. Ook hier is het de EU die financiële steun verleent, naast de Vlaamse Overheid en de provincie Oost-Vlaanderen. Volgens Lies Van Poucke van de stadsdienst Economie dient de ‘Sengzen’ niet alleen om de lokale economie te stimuleren, maar ook om sociaal wenselijk gedrag te belonen.
Milieubewust gedrag aanwakkeren, de lokale economie stimuleren… het klinkt allemaal onschuldig en er valt zelfs iets voor te zeggen, maar voorzichtigheid is geboden. Met het belonen van ‘sociaal wenselijk gedrag’ begint het al link te worden. Van een beloning voor goed gedrag tot een straf voor ongewenst gedrag is immers maar een kleine stap. ‘Ik heb niets te verbergen’, hoort men vaak wanneer er over privacy wordt gepraat, maar is dat wel zo? Nu al worden Twitter- en Facebook-accounts geschrapt omwille van een ‘foute’ mening over de islam of over corona. Het is niet ondenkbeeldig dat in een niet zo verre toekomst – het jaar 2030 wordt wel heel vaak genoemd – een ‘ongewenste mening’ op sociale media wordt bestraft met een vermindering van je sociaal krediet.
In China is het al zo ver: daar hadden in 2018 in totaal 23 miljoen burgers geen recht meer op trein- of vliegtuigtickets omdat hun sociaal krediet te laag scoorde. ‘Onbetrouwbare’ burgers krijgen ook minder snel toegang tot een lening of verzekering, mogen niet meer solliciteren voor een baan bij de overheid of krijgen te maken met een verminderde internetsnelheid. Ook in China begon het met het uittesten van proefprojecten her en der.
Het sociaal kredietsysteem beperkt zich overigens niet tot overheden, ook de Rabobank doet er al aan mee. Via de bankapp wil de Rabobank haar klanten inzicht geven in hun eigen gedrag. Klanten die dat willen, kunnen daarna hun gedrag aanpassen. Op basis van wat er wordt aangekocht wil de bank de CO2-uitstoot meten. Om nog beter de uitstoot van CO2 in te schatten, wil de Rabobank van haar klanten ook weten of hun huis goed is geïsoleerd en of ze veel vlees eten. Voorlopig betreft het ook hier een testproject met 1000 deelnemers. Mastercard gaat zelfs nog een stap verder: die geeft een kredietkaart uit die automatisch blokkeert wanneer iemand teveel aankopen doet met een te hoge CO2-uitstoot.
O ja; zowel de Rabobank als Mastercard zijn lid van het Wereld Economisch Forum (WEF). Wie had dat gedacht?
Burgemeester Sint Niklaas? NVA. Het is vooral centrumrechts die het Nieuwe Normaal steunt en doorvoert in West Europa.
Klopt, en dat wordt in het artikel ook gezegd. Er valt iets te zeggen voor het aanmoedigen van milieubewust handelen en het steunen van de lokale zelfstandigen. Het begint echter onschuldig met hier en daar een proefproject, waarna het systeem wordt veralgemeend en verfijnd. De vraag is of het allemaal wel zo onschuldig blijft?
Volgens mij gaat het in Sint-Niklaas niet om een sociaal kredietsysteem zoals dat in China, maar eerder om een project om de lokale economie te stimuleren; Je kunt namelijk geen punten verliezen en je hebt niet per se een nadeel als je geen punten hebt. Daarbij kun je de punten alleen maar gebruiken om lokale producten te kopen, wat dan weer goed is voor de lokale economie. Volgens mij gaat het hier dus niet om een autoritair systeem, maar eerder over een actie die mensen aanspoort om lokaal te kopen en aan goede doelen deel te nemen.