In deel 3 zagen we hoe Zelenski aan de macht kwam met de steun van de oligarch Igor Kolomoyskyi, vroegen we ons af of het Azov-regiment wel zo neonazistisch is als wordt beweerd en onderzochten we de zakelijke belangen van Amerikaanse bedrijven (en van Hunter Biden) in Oekraïne. Vandaag proberen we te achterhalen wat Vladimir Poetin eigenlijk drijft.
Geen Russische agressie tegen West-Europa
En nu is het dus oorlog. Zowat iedereen verwachtte dat Poetin niet ging aanvallen, maar hij deed het toch. Vreemd; in een voordracht voor de universiteit van Chicago in 2015 (die te vinden is op YouTube) wist John Mearsheimer, een specialist in internationaal recht, te vertellen dat als je Rusland echt wil verwoesten, je de Russen moest aanmoedigen om Oekraïne te veroveren. Wat drijft een uitmuntend schaakspeler als Poetin dan?
Voelde hij zich geprovoceerd door de NAVO? Wie er de verslagen van de NAVO-Rusland-raad op naleest, krijgt de indruk dat er vanuit het Westen alles aan gedaan werd om tot een goede verstandhouding met Rusland te komen. Maar Oekraïne was altijd al een heikele kwestie. De Russen eisten dat Oekraïne neutraal zou blijven, maar daar wou de NAVO niet op ingaan. Volgens de NAVO is het aan landen zelf om te kiezen of ze willen aansluiten.
In de praktijk is er in de NAVO echter één land dat de leidende rol op zich neemt: de VS. Wanneer andere NAVO-leden niet bereid zijn om oorlog te voeren, spelen de Amerikanen solo slim en trekken ze desnoods alleen of met het Verenigd Koninkrijk ten strijde, dat hebben we gezien in Irak. Maar niet alleen dat: het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken schrikt er niet voor terug zich actief te mengen in de binnenlandse politiek van landen ver buiten het Amerikaanse continent. Dat blijkt uit hun bemoeienissen in de Oekraïense politiek, getuige daarvan de Oranje Revolutie en de protesten op Maidan. Voeg daarbij nog zakelijke belangen en de bedenkelijke interesse van het Pentagon in de Oekraïense biolabs, en men kan zich beginnen afvragen wat de Amerikanen eigenlijk te zoeken hebben in Oekraïne, en of het wantrouwen van de Russen dan niet gerechtvaardigd is. Kiev is nota bene 7512 km verwijderd van New York!
De enige verklaring is dat de Amerikanen niet willen dat de landen van het Euraziatische continent zich verenigen. Dat is hun grootste nachtmerrie, want dat betekent het einde van de Amerikaanse hegemonie over de wereld. Het is niet voor niets dat de Amerikaanse buitenlandpolitiek van de laatste 22 jaar uitgestippeld werd door de neoconservatieven, die in de VS dé leidende natie zien van de wereld, die in naam van vrede en democratie naar eigen goeddunken eender waar mag ingrijpen, of het nu een soevereine staat betreft of niet. Overigens, heden ten dage horen we dikwijls zeggen dat Poetin een soevereine staat overweldigt. Maar is een staat die zich op zulke wijze inmenging – in dit geval van de Amerikanen – in haar binnenlandse politiek laat welgevallen, eigenlijk wel écht een soevereine staat? Laat ons dan even terugdenken aan de woorden van de Duitse rechtsgeleerde Carl Schmitt, die schreef dat een land pas soeverein is als – en alleen als – het haar binnenlandse politiek niet laat beïnvloeden door vreemde machten.
Nu ja, Poetin laat het ook niet aan zijn hart komen. Maar Oekraïne is de voortuin van Rusland, en Rusland is ontstaan in Kiev. En de Russen zijn de invallen van Napoleon en Hitler niet vergeten. Omgekeerd hebben de Russen nooit geprobeerd om West-Europa onder de voet te lopen. Enkel de landen aan de Oostzee (Finland en de Baltische staten) liepen het risico. Het feit dat de Russen ten tijde van de Koude Oorlog de plak konden zwaaien in Oost-Europa was enkel maar mogelijk omdat het Rode Leger in de Tweede Wereldoorlog de Duitsers moest terugdringen. De Russische invloedssfeer bleef achter het Ijzeren Gordijn, dat min of meer gelijk liep met de frontlijn aan het einde van de Tweede Wereldoorlog. En hoewel het communisme een verfoeilijk systeem was, is het goed mogelijk dat er zelfs onder het beleid van de Sovjets geen dreiging van een fysieke bezetting van het Westen door Rusland bestond. Hoe zou het ook gekund hebben? Rusland kent 22.293,10 km aan landsgrenzen. De afstand tussen Rusland en de Amerikaanse staat Alaska bedraagt slechts 49 km. Rusland heeft nooit genoeg manschappen om een grootscheepse aanval te ondernemen in het westen en tegelijk haar hele grensgebied te bewaken. De enige echte expansie in de geschiedenis van Rusland was naar het oosten gericht, met als doel een einde te maken aan de invallen van de Mongolen en de Tataren. In feite mogen we Rusland daarvoor dankbaar zijn, anders hadden deze ruitervolkeren misschien wel aan het Noordzeestrand gestaan. Moskou, of het Derde Rome, diende in het verleden altijd als schild van het christelijke Europa tegen de barbaren.
Dostojevski, niet ‘Mein Kampf’
Het was Poetin die – in de traditie van Peter de Grote en Catherina II – in het begin van zijn ambtstermijn de hand uitstak naar Europa. Zijn streefdoel was een vrijhandelszone van Brest tot Vladivostok: Eurazië. Een vrijhandelszone, welteverstaan, van landen die soeverein over binnenlandse politieke aangelegenheden beslissen, zonder inmenging van andere landen of een overkoepelend orgaan, zoals dat de gewoonte is in de EU. Het idee van de vereniging van Eurazië is een poging van Poetin om Rusland in te passen in de economische wereldorde van de 21ste eeuw. Als de landen in West-Europa, de Maghreb-landen, landen in Afrika en het Midden-Oosten zich in regionale bondgenootschappen organiseren, waarom zou Rusland dat dan niet mogen doen? Helaas, de wederzijdse pogingen tot toenadering tussen de EU en Rusland mislukten, en de voortdurende bemoeienissen vanuit het Westen dreven Rusland nog meer dan vroeger richting Azië, meer bepaald in de armen van China.
Het mislukken van het Euraziatisch project heeft grotendeels te maken met wederzijds wantrouwen. Henry Kissinger bood ons in 2016 een sleutel aan om het probleem op te lossen: ‘Om Poetin te begrijpen, moet je Dostojevski lezen, niet Mein Kampf’. Poetin vergelijken met Hitler is inderdaad onzinnig en een daad van emo-propaganda. Dostojevski was de promotor van het panslavisme, van het orthodoxe geloof, van de Russische ziel en de idee van Rusland als geloof. Voor Europa had hij geen goed woord over: in zijn ogen was het ten prooi gevallen aan goddeloosheid en materialisme. In dat geval zijn de EU en Rusland inderdaad incompatibel: de een is liberaal en heeft geen identiteit meer; de ander is nog steeds fier op haar identiteit, met al haar tradities. Alexander Doegin, een Russische traditionalist en voorstander van een verenigd Eurazië, verwoordde de kern van het probleem als volgt: ‘Ik droom van een sterk, onafhankelijk Europa dat zijn eigen logica hanteert en dat misschien tegen ons is. Liever dàt, want dat zou betekenen dat Europa opnieuw haar waardigheid heeft en niet langer de vazal van de Verenigde Staten is. Wees de ander die het verschil maakt. Nu, met jullie liberalisme, zijn jullie dat niet. Daag ons uit met jullie eigen waarden.’
Geen vreemde inmenging in Rusland
Poetin wil dus van Rusland de leidende natie van de Slavische volkeren maken, met het orthodoxe geloof als wezenlijk onderdeel van de Slavische identiteit. De gebeurtenissen die de geschiedenis van de afgelopen twintig jaar in Oekraïne bepaalden, zijn het spel van buitenlandse geheime diensten. En dat is precies wat Poetin in Rusland wil vermijden, namelijk interventie van vreemde machten op Russisch grondgebied. Hij duldt geen enkele vreemde inmenging in Rusland; noch van het Westen, noch van niet-Westerse landen. Dat is waar échte soevereiniteit over gaat.
Het is waar dat hij daarbij – in ‘old school’ KGB-stijl – over lijken gaat. Verschillende politieke opposanten kunnen het niet meer navertellen, en dat is zonder twijfel betreurenswaardig. Maar dichter bij ons kan ook Pim Fortuyn het niet meer navertellen. De gevangenisstraffen voor dissidenten in Rusland zijn overigens ook niet min, maar de laatste tijd doen ook in het ‘vrije Westen’ sommige gebeurtenissen de wenkbrauwen fronsen: de Canadese president Trudeau die zomaar rekeningen van dissidenten laat blokkeren, Willem Engel die plots naar de gevangenis moet, activisten in Duitsland en Frankrijk die worden opgepakt…
Het is maar de vraag of die vermoorde Russische opposanten – of tenminste een deel van hen – geen door het buitenland betaalde agenten waren die het volk moesten opruien om Rusland te destabiliseren. Dat is niets nieuws onder de zon: hetzelfde gebeurde ook in het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden, in de aanloop naar het Belgische separatisme van 1830, met de inmenging van Frankrijk (als dàt geen complot was!). De National Endowment for Democracy (NED), een NGO en mantelorganisatie van de CIA, maakt er op haar webstek geen geheim van dat het actief is in Rusland in het kader van haar regionale programma’s voor Eurazië om de democratie naar Westers model te verspreiden. Meer zelfs: voor de NED is Rusland ‘topprioriteit’. Wat doet een Amerikaanse organisatie op het grondgebied van Rusland? En wat zouden de Amerikanen ervan vinden wanneer een Russische NGO een maatschappijmodel naar Russisch-orthodoxe snit zou willen propageren in de VS? We zullen trouwens zien welk lot de bekende klokkenluider Julian Assange staat te wachten. Iedereen kan het zijne denken van zijn methoden, maar Poetin wil niet dat – zoals bij ons – liberale decadentie en morele degeneratie doordringen in zijn land.
We moeten van Poetin geen heilige maken: de eenvoudige straatbengel en bescheiden KGB-agent uit Sint-Petersburg is er beslist niet armer op geworden sinds het begin van zijn presidentschap, integendeel, maar dat is niet typisch Russisch. Hij heeft weliswaar een aantal oligarchen de deur gewezen, maar andere – al dan niet Joodse – oligarchen zijn gebleven, op voorwaarde dat ze zich niet mengden in Poetins politiek. En de middelen die hij gebruikt om aan de macht te blijven zijn veel brutaler dan bij ons, of moeten we zeggen: minder heimelijk?
Aanval op de dollar
Waarom Poetin juist nu Oekraïne aanvalt, is tot op heden een groot vraagteken. Voelt hij zich gesterkt met de steun van China in de rug? China is echter terughoudend: het is niet blij met de inval in Oekraïne, maar weigert tot nu toe Rusland economisch te sanctioneren. Indien het dat niet doet, dreigt het zelf gesanctioneerd te worden door de VS. Niet de Russen, maar de Chinezen zijn de grootste concurrent van Amerika. Ze weten dat de tijd in hun voordeel speelt, en wachten liever af. Of toch niet helemaal: Poetin sloot onlangs een akkoord af met China (en de Verenigde Arabische Emiraten) om alle export van Russisch gas en andere producten uitsluitend te verrichten met roebels. Bovendien zouden de twee landen bezig zijn met een eigen betaalsysteem en het uitbrengen van eigen creditcards. Het ziet er dus naar uit dat Rusland en China de dollar van de troon willen stoten als wereld-reservemunt. De laatste jaren hebben ze immers ook hun goudvoorraad stevig aangevuld. Het zouden wel eens spannende tijden kunnen worden: de Amerikanen gaan de bevoorrechte positie van hun dollar niet zonder slag of stoot prijsgeven.
En wat doet de EU?
Het is duidelijk dat Amerika en Rusland de eigenlijke hoofdrolspelers zijn in het Oekraïense conflict. De EU komt niet verder dan het uitvaardigen van economische sancties. Maar de kans is groot dat we daarbij in eigen voet schieten. Rusland heeft 80 % van de totale wereldvoorraad aan titanium, nodig voor de bouw van vliegtuigen. Het heeft ook 60 % van alle nikkel, wat dan weer belangrijk is voor het produceren van batterijen. Op de achtergrond wachten de Amerikanen om – bij gebrek aan Russisch gas – voor reddende engel te spelen in Europa en hun veel duurdere gas (vloeibaar gas en schaliegas) aan ons te kunnen verkopen. Intussen is die stap al gezet.
De verdeeldheid tussen Europa en Rusland was altijd al in het belang van de Amerikanen. Zo konden ze blijven aandringen op uitbreiding van de NAVO en hun wapens slijten aan Polen en de Baltische staten. Het is niets anders dan de officiële strategie van de Amerikanen, zoals Zbigniew Brzezinski het in 1997 beschreef in zijn boek ‘The Grand Chessboard’ (Het Grote Schaakbord). Volgens Brzezinski is het van essentieel belang dat Oekraïne van Rusland gescheiden blijft om Rusland te verzwakken. En om dé dominante wereldmacht te blijven, moet de VS de EU en de NAVO gebruiken om haar hegemonie over Europa te vestigen. We worden dus misbruikt door de Amerikanen. Arm Europa!
De EU is dan ook niet meer dan een markt zonder ziel. Europa had zich eerst en vooral bewust moeten zijn van haar identiteit, gevormd door de gemeenschappelijke afkomst van haar volkeren, om dan pas een economische unie te vormen. Dat had een sterk en soeverein Europa kunnen zijn, dat van niemand orders te ontvangen heeft: noch van Washington, noch van Moskou, noch van eender welke vreemde macht. Als zelfstandige grootmacht had Europa zelf haar relatie met Rusland kunnen bepalen. In plaats daarvan zijn we het werktuig van de mondialisten geworden, die de volkeren ontdoen van hun identiteit en tradities, die ons hun morele decadentie opdringen en die alle volkeren willen onderwerpen aan de ene wereldregering van de New World Order. En niet te vergeten: die ons weer maar eens opzadelen met een Europese broederoorlog.
Naar een multipolaire wereld?
Het is moeilijk een klaar en helder beeld te scheppen van de oorlog in Oekraïne vanwege alle propaganda, zowel van Westerse als van Russische kant. Wat gaat er werkelijk om in het hoofd van Poetin? Wie kan er garanderen dat Poetin het nog altijd goed voorheeft met West-Europa? Misschien is Poetin wel ten prooi gevallen aan grootheidswaanzin? Dat zou jammer zijn voor Rusland, maar niets valt uit te sluiten. Of wie weet is hij wel een agent van het Wereld Economisch Forum (WEF), zoals hier en daar geopperd wordt. Maar dat is helemaal speculeren. Poetin was in de jaren ’90 lid van de Young Global Leaders, maar intussen is zijn profiel op de webstek van het WEF verwijderd.
Er blijven dus nog enkele onbeantwoorde vragen over in dit dossier. Heeft Poetin zijn hand overspeeld, of weet hij juist heel goed waar hij mee bezig is? Van de westerse media moeten we geen antwoord verwachten: die bieden alleen maar een verwrongen beeld van Poetin. Overigens, wie na de laatste twee jaar nog gelooft in de integriteit van de media in het Westen, heeft niet goed opgelet.
Bovenal kunnen we alleen maar vaststellen dat landen als Rusland en China de aanhoudende bemoeienissen van de VS beu zijn en een uitweg zoeken om zich economisch te kunnen ontplooien. Het tijdperk van de unipolaire wereld, na de val van de Muur aangekondigd door het ‘einde van de geschiedenis’ van Francis Fukuyama, ruimt stilaan plaats voor een multipolaire wereld met verschillende beschavingsblokken. Dat zal niet zonder slag of stoot gaan: elke grote omwenteling gaat gepaard met enorme schokken. Het Westen, en dan vooral de VS, zal moeten aanvaarden dat niet alle volkeren in de wereld zitten te wachten op de enige echte universele waarheid. In West-Europa zullen we moeten leren buiten het liberaal-Westerse narratief te denken: kiezen we voor de ‘New World Order’, of kiezen we voor een soeverein Europa dat uitgaat van eigen kracht en identiteit?
Met de oorlog in Oekraïne lijkt een as Parijs-Rome-Moskou in ieder geval onbereikbaarder dan ooit: een as Moskou-Teheran-Peking is waarschijnlijker. De vraag is maar of we daar blij mee moeten zijn.
Tot slot gaan onze gedachten uit naar de bevolking van Oekraïne, die de verdomde pech heeft op het grensgebied tussen de Slavisch-orthodoxe en Westerse liberale cultuur te leven en die aldus het slachtoffer is van het geopolitieke spel der grootmachten, met alle menselijke ellende van dien. Hopelijk voor hen is de oorlog vlug voorbij. De enigen die er met zekerheid beter van worden, zijn zoals steeds de staalbaronnen, de bankiers en de speculanten.