Eerder dit jaar stelden we op Rechts Actueel de vraag of de huidige Servische eerste minister, Aleksandar Vučić, het land naar behoren zou leiden. We hadden al wat bedenkingen, maar gaven de man het voordeel van de twijfel. Een land als Servië leiden, dat zo lang geteisterd werd door een feitelijk mislukte overgang van dictatuur naar democratie, oorlog verloor, een jarenlange boycot onderging met aanslepende politieke chaos tot gevolg, is geen vrolijke opdracht.

EU/VS versus Rusland … en corruptie

Vučić wrong zich tussen twee vuren en weet geen partij te kiezen. Door platte broodjes te bakken met ‘het Westen’ en westerse investeerders enerzijds en te blijven mouwvegen bij Rusland, zwalpt het land van links naar rechts en is het de speelbal van grootinvesteerders die lustig hun gangen gaan. Vučić zou de corruptie gaan bestrijden, maar de vaststelling is dat er meer dan ooit kleine corruptie is aan de grensovergangen en bij de verkeerscontroles en van die dingen. De grote corruptie? Daar is helemaal geen zicht meer op. De eerste minister wil een nieuw Belgrado bouwen, Tito achterna? Dat kost geld en de olie- en vooral moslimstaat Qatar zou dat betalen. Is het daarom dat er in het zuiden van Servië de moskeeën als paddenstoelen uit de grond rijzen? Het stinkt allemaal naar corruptie. Geld is baas en Vučić slaagt er niet in de corruptie aan te pakken. Affiches ‘Stop koruptiji’ aan de douanehokjes van paspoortcontroles aan de grens met voornamelijk Hongarije halen niets uit. De affiches in politieburelen en overheidsinstellingen hangen er voor Piet Snot te kijk. Een briefje van 10, 20, 50 euro in je paspoort verricht voor het regelen van kleine dingen wonderen. Wat moet het niet zijn op het grote niveau in een land waar DSK, Dominique Strauss-Kahn de economisch adviseur is, nog wel aangetrokken door de man die van de corruptiebestrijding zijn punt maakte: Aleksandar Vučić.

Gas

Intussen wordt er geïnvesteerd. De Russen leggen zich toe op militaire industrie, hun absolute stokpaardje waar de Amerikanen niet kunnen aan tippen en bovendien veel duurder mee zijn. Ze voorzien het land eveneens van gas al is daar nog veel werk aan de gaswinkel met het al dan niet doortrekken van het ‘South-Stream’ project van Gazprom. Dit project moet het Russisch gas via een pijplijn (2.500 km) onder de Zwarte Zee door brengen naar Bulgarije, Servië, Bosnië, Kroatië, Slovenië (zeg dus ex-Joegoslavië) met daarbij nog Hongarije en Oostenrijk.

Westerse investeerders hebben het gemunt op de landbouw en algemene industrie. De Chinezen financieren een aantal openbare werken en het land zit overvol door Chinezen uitgebate winkels waar de meest denkbare prullen van de slechts mogelijke kwaliteit aangeboden worden voor te dure prijzen. Dit gaat allemaal zo vlot dat het verdacht is. Een land waar je maanden nodig hebt om eender wat in orde te krijgen, daar kan nog vlotter dan in ons vieze belgië op grote schaal geregeld worden wat moet. Als de zwarte kas maar rinkelt?

Speelbal?

Het Westen en Rusland trekken aan de mouwen van Servië om het land aan hun kant te krijgen. De keuze maken? Het lukt Aleksandar Vučić niet. Het leek er op dat hij de keuze voor de EU duidelijk gemaakt had, maar toen verscheen Putin op het toneel met als eerste het land zeer grote hulp te bieden tijdens en na de enorme weken durende en ontzettend veel vernietigende overstromingsramp van mei dit jaar. De EU kwam pas een paar maanden later met geld over de brug en dat geld? Dat is intussen blijkbaar zoek. Niemand weet goed te vertellen of het zelfs al gestort is op de rekening van vadertje staat.

In Brussel werd druk vergaderd met de EU, ook in verband met de Kosovo-kwestie. Zolang dit niet is opgelost zal Servië niet in de EU komen, dit is meer en meer duidelijk. Ondanks de EU in Novi Sad momenteel de nieuwe brug bouwt over de Donau (een van de bruggen die de NATO bombardeerde in 1999) en er nog andere projecten helpt financieren en noodhulp schenkt, helt Servië de laatste tijd weer meer over naar Rusland. De Russische massale noodhulp van de maand mei zal er een rol in spelen, de investeringen eveneens en ook de aanslepende problemen met Kosovo en de groeiende brutaliteit van Albanië. Een brutaliteit die niet alleen in Servië te voelen is, maar evenzeer in Macedonië, Montenegro en Griekenland. De EU met zijn ‘bekwame’ leiders, merkt dit uiteraard niet op. De EU heeft ander werk: de kracht van de stofzuigers beperken bijvoorbeeld…

Tijdens de eerste militaire parade, in vele jaren, op 16 oktober dit jaar waren heel wat militaire waardigheidsbekleders uit Westerse landen aanwezig in Belgrado, maar dé eregast die naast eerste minister Aleksandar Vučić en president Tomislav Nikolić stond was niemand minder dan Vladimir Putin, president van Rusland. Geen Amerikaan met enige naam te bespeuren net als er niet één Europees politicus te zien was, buiten de enkele hogere officieren en mogelijk wat ambassadeurs.

Tevens doet de Oekraïense kwestie Servië, misschien tegen de opportunistische pro-EU-tegen-wil-en-dank houding van de Servische regering met het gevoel van het hart en de volksband meer voor Rusland dan voor de EU kiezen. Officieel is het land neutraal in deze zaak, maar Putins aanwezigheid op de militaire parade in deze tijden, is veelzeggend. Er vechten ook veel Servische vrijwilligers in Donbas(s) met de Russisch gezinde nationalisten in het – voorlopig nog? – oosten van dat moeilijke land Oekraïne. Die vrijwilligers moesten van de Servische regering wel terugkeren, maar niemand weet of ze allemaal op die eis zijn ingegaan. Hoe dan ook, de Serviërs zelf zijn met de dag meer en meer (opnieuw) pro hun oude natuurlijke bondgenoot, Rusland.

Neutrale staat als oplossing?

De ligging van Servië is van strategisch groot belang voor zowel de westerse landen en hun bondgenoten (vnl. Turkije) als voor Rusland. Politiek economisch zou de beste keuze momenteel een neutraliteit kunnen zijn, een status zoals Zwitserland zeg maar. Servië zou dan het centrum kunnen worden van onderhandelaars van Oost en West, op talloze niveau’s, niet alleen voor Oekraïne. Het zou zo ook investeerders kunnen aantrekken waardoor de levensstandaard van de bevolking zou kunnen stijgen. Dat is, zeker buiten de steden, nodig. Servië zou deze bijzondere positie kunnen uitspelen en zo ook de fameuze gaspijplijn eindelijk afgewerkt kunnen krijgen waardoor het het verdeelcentrum van Russisch gas zou kunnen worden, zoals voorzien. Er zou ook veel meer vrachttransport via het land kunnen, als men dankzij de neutraliteit tenminste de pesterijen van Hongarije aan de grenzen zou kunnen stopzetten. Dat is nog een heikel punt.

Albanië…

Bij dit alles kijkt de Serviër met groeiende twijfels naar zijn eerste minister Aleksandar Vučić. Velen voelen zich verraden omdat hij, om in de EU binnen te geraken, met de Albanezen in de praatstoel ging zitten in Brussel en onlangs in Belgrado. Vooral het feit dat hij daar de Albanese eerste minister Edi Rama ging ontvangen zette veel kwaad bloed. Kort voor de geplande ontvangst, was er een voetbalwedstrijd tussen de Servische ploeg en de Albanese. Op een gegeven ogenblik verscheen er plots een drone met een enorme vlag van groot-Albanië boven het terrein. Je kan raden dat dit tot problemen geleid heeft op het voetbalveld waar de Albanese ploeg moest ontzet worden. Direct gevolg was enkele weken uitstel voor de geplande ontmoeting. Deze ging door op 10 november. Nadat Rama de Servische vlag gegroet had, kwam er een gemeenschappelijke persconferentie met Rama en Vučić. Voordien was er afgesproken het niet te hebben over de Kosovokwestie. Edi Rama, die zich gesterkt voelt door de Westerse alliantie, deed alsof zijn neus bloedde en zette de kwestie in het centrum van zijn aan de pers gerichte woorden. Dat dit in het verkeerde keelgat schoon van Aleksandar Vučić ligt voor de hand. Hij repliceerde meteen dat hij zich op Servische bodem niet liet beledigen en dat Rama er niet moest aan denken dat Kosovo ooit deel zou uitmaken van Albanië. Met de nodige arrogantie diende Rama Vučić nogmaals van antwoord waarop Vučić de persconferentie afrondde en de Albanees wegleidde.

Wint Rusland?

Het voorval met het misbruik van de situatie door Rama in Belgrado is niet afgekeurd door de EU. Een typerende zoveelste stommiteit van de EU-schertsdiplomatie want dit brengt Servië nog dichter bij Rusland. Het feit dat de EU al te kennen gaf dat er de eerste komende vijf jaar geen nieuwe leden zullen toetreden, drijft Servië nog meer naar Rusland. De vraag is of het Westen dit zal dulden. De kans is reëel, gezien het gedrag van Hongarije (dat wel pro de South-Stream pijplijn is), dat er nog wel iets uitgelokt wordt om Servië nog maar eens tot de orde te roepen via een zogenaamd noodzakelijk optreden van de NATO. De Westerse bondgenoten zullen immers niet toelaten, zeker niet nu ze al zoveel geïnvesteerd hebben in het land en het via de banken voor een groot deel in hun macht hebben, dat Servië een feitelijke pool van Rusland wordt, omringd door de NATO- en EU landen Bulgarije, Roemenië, Hongarije, Kroatië en Griekenland.

Zelf zie ik geen graten in een Servië dat kiest voor de logische bondgenoot Rusland, maar een neutrale positie is, naar mijn overtuiging, op dit ogenblik de beste om het land voor vele jaren uit het slob te halen. De Serviërs hebben de bekwaamheid om er iets van te maken, zolang hun politici de boel maar niet verknallen.

Misschien moeten we alles herleiden tot één woord dat zovele conflicten domineert: energievoorziening. Servië aanvallen of economisch isoleren betekent geen Russisch gas voor de hoger vermelde landen die dan duur blijven inkopen via moeilijke wegen en ook geen gas meer voor Duitsland en andere (dus ook niet voor Oekraïne). Dat betekent ook dat die landen dan weer wel onafhankelijk blijven van Russisch gas wat voor de EU een goede zaak is omdat, indien de pijplijn wel in gebruik wordt genomen, bijna heel de EU van Russisch gas afhankelijk is en die gas bovendien niet meer via Oekraïne zal geleverd worden. De Russen zullen hun vijandig buurland snel in de koude zetten.

Kortom, als Servië het sluw speelt, dan wordt het er alleen maar beter van. Het moet dan wel schurken als DSK aan de kant zetten. Zolang zo’n sujetten er het mooie weer mogen maken, stinkt het naar corruptie op het hoogste niveau en zal het allemaal verder ontsporen. Moeilijk, moeilijk, moeilijk…