Griekenland stemt rechts: ‘Spartanen’ in het parlement

Nadat Griekenland decennia lang financieel slecht bestuurd werd ging het land in 2010 failliet. Het leidde tot een turbulente politieke periode: een deel van het volk stemde massaal voor extreemlinks, waaronder vooral de nieuwe communistische partij Syriza. Een ander deel van het volk koos voor het radicaal-rechtse Gouden Dageraad en voor het rechts-populistische LAOS, dat zich echter verbrandde aan regeringsdeelname.

Bij de recente parlementsverkiezingen blijkt dat Griekenland nu duidelijk de ruk naar rechts maakt. Grote overwinnaar is het centrumrechtse Nieuwe Democratie, dat liefst 40,5% haalt en zo via een bonus 158 zetels in het parlement krijgt, een absolute meerderheid.

Links verliest en krijgt stevige klappen. Het communistische Syriza krijgt nog 17,8% en 48 zetels, de socialistische partij PASOK haalt 11,8% en 32 zetels, en de klassiek-communistische partij KKE haalt 7,7% en 20 zetels. Samen is links dus teruggedrongen tot zowat 37%.

Daar komen de Spartanen

Hét gespreksonderwerp in Griekenland is echter de onverwachte intrede in het parlement van maar liefst 4 kleinere partijen, waarvan er 3 als duidelijk radicaal-rechts kunnen beschouwd worden.

De partij ‘Griekse Oplossing’ haalde met 4,4% 12 zetels  binnen. Dat is niet helemaal onverwacht, want de partij had ook vroeger al enkele zetels en behaalde ook één Europees Parlementslid in 2019. Die verkozene zetelt in de fractie ECR, samen met de N-VA en het Spaanse radicaal-rechtse VOX. De partij wordt geleid door Kyriakos Velopoulos, een journalist en oud-lid van LAOS.

Een verrassender nieuwkomer is de rechts-conservatieve partij ‘Niki’, of ‘Overwinning’. Die krijgt 3,7% van de stemmen en 10 zetels. Zij werd pas in 2019 opgericht door de conservatieve leraar Dimitris Natsios. Zij profileert zich sterk op ‘familie, geloof, vaderland’, en zou de steun hebben van een belangrijk deel van de Grieks-Orthodoxe kerk: dat is nog steeds een machtsfactor van betekenis.

Op de linkerflank is er dan nog de ‘Vrijheidskoers’ (Course of Freedom), een linkse antisysteempartij, opgericht in 2016 door de vrouwelijke oud-parlementsvoorzitter Zoe Konstantopoulou. Zij kreeg 8 zetels met 3,2%.

Maar het meest tot de verbeelding spreekt toch de intocht van een nieuwe radicaal-rechtse partij onder de naam ‘Spartanen‘. Die kreeg 4,6% en 12 zetels. De Spartanen zijn historisch de beroemde Griekse krijgers die in antieke tijden oorlogen uitvochten tegen de Atheners, en bekend stonden om hun militaire moed en slagkracht.

De partij bestond al enkele jaren en wordt geleid door Vasilis Stigkas, maar was grotendeels onbekend, tot zij kort voor de verkiezingen de publieke steun kreeg van Ilias Kasidiaris, de populaire oud-woordvoerder van Golden Dawn (Gouden Dageraad).  Die werd in 2020 vanwege zijn activiteit bij GD veroordeeld tot liefst 13 jaar cel, en zit nu dus in de gevangenis.

Het succes van de ‘Spartanen’ is dus wellicht te begrijpen als een afkeuring van een deel van de Griekse bevolking voor de manier waarop Gouden Dageraad vervolgd en verboden werd, en vele van haar kopstukken in de cel zitten.