Terwijl de ratten (de echte) zich massaal meester maken van Parijs, omdat de vuilnisophalers al geruime tijd staken, ramt de zonnekoning van het Elysée zijn pensioenhervorming door de strot van de Fransen. Het parlement wordt hiervoor uitgeschakeld door gebruik te maken van artikel 49.3 van de grondwet.
Geen parlementaire meerderheid
Artikel 49, lid 3, van de Franse Grondwet van 4 oktober 1958, vaak ‘artikel 49-3’ of ‘49.3’ genoemd, staat momenteel ter discussie omdat premier Elisabeth Borne op donderdag 16 maart 2023 heeft aangekondigd dit artikel te zullen gebruiken, of misbruiken, om de pensioenhervorming door de strot van de Fransen te jagen.
Het gebruik door de regering van de 49,3 om haar pensioenhervorming erdoor te krijgen toont aan hoe moeilijk het voor Emmanuel Macron is om het land te leiden met een relatieve meerderheid in de Assemblée.
Terwijl de steun van de centrumrechtse partij, Les Républicains, voor het wetsontwerp, eerder een haalbare kaart leek, rees er twijfel over de betrouwbaarheid van het al dan niet gegeven woord van sommige fractieleden. Inderdaad, de stemming over de pensioenhervorming vereiste de steun van parlementsleden van buiten de meerderheid. Hiervoor werden parlementsleden van Les Républicains in de coulissen van de Assemblée aangesproken. Maar naar mate de stemming naderde, groeide de vrees dat sommigen van die deputés wel eens hun kat zouden sturen tijdens de stemming.
Elisabeth Borne koos daarom voor het beruchte 49.3, d.w.z. om af te zien van de stemming. Dit was uiteraard een doorn in het oog van de oppositieparlementsleden en een minachtende houding tegenover de miljoenen mensen die de afgelopen weken de straat op waren gekomen. Het spel wordt nu op twee fronten gespeeld. Het eerste is het halfrond waar de oppositieparlementsleden moties van afkeuring zullen indienen, moties die (voor het ogenblik) geen schijn van kans maken, omdat de oppositie verdeeld stemt.
Dat komt omdat de haat tegen het Rassemblement National (88 leden), vanuit de linkerzijde, groter is dan het algemeen belang van de getroffen bevolking. Zo weigeren de leden van ‘La Nouvelle Union populaire écologique et sociale’ (NUPES), mee te stemmen met het RN. NUPES bestaat uit 22 groenen, 31 traditionele socialisten een 22 andere exemplaren.
Radicalisering tegenstanders
Op straat zou de minachting van de regering voor het parlement het straatprotest wel eens nieuw leven kunnen inblazen en kunnen leiden tot een zekere radicalisering van de tegenstanders van het wetsontwerp. De cijfers van de volgende demonstraties zullen een goede graadmeter zijn voor de vastberadenheid tegen het wetsvoorstel. Deze week zijn er trouwens al manifestaties in heel het land.
Sinds zijn herverkiezing heeft Emmanuel Macron te maken met een relatieve meerderheid. Afhankelijk van LR in de Senaat, maar ook in de Assemblée, moet de regering regelmatig haar toevlucht nemen tot parlementaire achterpoortjes, zoals artikel.49.3.
Anderzijds lijkt de ontbinding van de Assemblee in het kielzog van de hervorming (nog) zeer onwaarschijnlijk. De hervorming is niet populair en zou de meerderheid bij parlementsverkiezingen naar een ramp leiden. Het is niet de vraag of er een ontbinding komt, maar wanneer die zal plaatsvinden. Voor ons liefst zo snel mogelijk.
Artikel 49.3
Wat is dat eigenlijk?
Het betekent dat als de regering geblokkeerd wordt, zij inderdaad een wet kan doordrukken. Dit is een soort uitzonderingsbepaling, die de uitvoerende macht bevoordeelt als de debatten tijdens de stemming in het parlement vastlopen – wat vaak het geval is. Maar waarom dan een parlement kiezen als de regering alle rechten heeft?
Zoals aangegeven, legt artikel 49.3 de verantwoordelijkheid bij de regering. De oppositie kan namelijk binnen de regels de regering ten val brengen. Daartoe moet een motie van wantrouwen binnen 24 uur worden aangenomen, door een tiende van de afgevaardigden worden ingediend en ondertekend en de stem van de helft van het halfrond krijgen. Maandag zullen we de uitslag daarvan kennen.
Frankrijk wacht wellicht een lange periode van sociale onrust. Maar dat hebben ze dan wel zelf veroorzaakt.
In een beweerdelijke “parlementaire democratie” kan dat niet door de democratische beugel. “La douce France” werd “la Louche France”