Die noodkreet viel op te vangen in Zuid-Afrika, dat in betere tijden toonaangevend èn leidinggevend was in het Afrikaanse werelddeel. Vandaag ziet Zuid-Afrika niet alleen de randen vliegen, maar blijkt ook zijn intellectueel kapitaal Nelson Mandelaland te willen ruilen voor overzeese oorden als Brittannië, Australië, Nieuw-Zeeland, Amerika en Canada. Is het gras ginder groener dan in de eigen boomgaard? Die vraag lijkt daarbij niet te worden gesteld. Als reden voor de vlucht wordt in de pers gewaagd van de onzekerheid over werk en in èèn adem over de toekomst van de kinderen, maar ook over de kommer wekkende stijging van de misdaadcijfers die de spreekwoordelijke pan al lang niet meer uitrijzen, omdat die pan al lang overvol is. Bennie van Zyl, hoofdbestuurder van boerenbond TLU SA, windt er geen doekjes om: ‘Hoe lang moeten de mensen in Zuid-Afrika lijden en een dure prijs betalen voor het wanbeleid van de ANC-regering? Voor het non-beleid van bedrijven als Eskom, de spoorwegen, Denel (landsverdediging), gezondheidsdiensten en veiligheidsdiensten e.a., dat totaal gefaald heeft? De landsvlucht beperkt zich niet tot èèn ras, maar een groot aantal geschoolde werkers van àlle rassen die het in Zuid-Afrika voor bekeken houden, zijn het land al beginnen te verlaten van voor het geknoei van Eskom en de gevaarlijke tweespalt in de regeringspartij, die meer oog had voor de toestand van de partij dan voor de toestand van het land.
Dat het land aan het leeglopen was, leek men in Kaapstad niet te zien. Cijfers daaromtrent – officiële cijfers dus – spreken nochtans klare taal: alleen al voor Nieuw-Zeeland zijn dit jaar al 11.000 reispassen uitgereikt en wachten maar liefst 28.000 aanvragen nog op goedkeuring. Meer dan 200.000 Zuid-Afrikanen zijn vandaag reeds ingeburgerd (let even op het werkwoord) in Australië. Die cijfers nemen met de dag toe. Met rasse schreden, zegt Van Zyl, en met de realiteit van het dagelijkse bestaan van alle Zuid-Afrikaners, lijkt een ommekeer niet voor de hand te liggen. Daadwerkelijk optreden met zichtbare resultaten is daartoe vereist, maar… het intellectuele kapitaal dat het land verlaat, bestaat nu net uit die werkende gekwalificeerde inwoners die hun duit in de staatskas plachten te doen en het gemis daarvan zal een invloed hebben op de armlastige stemgerechtigden, als de staat de werkloosheidsbijdragen niet meer kan bekostigen. Bijna 50% van de bevolking in het land is namelijk aangewezen op staatstoelagen en minder dan 10% betaalt aan de staat 40% (!) van de belastingen. De druk op een klein deel van de bevolking is volgens mevrouw Erika Helm van TLU SA, veel te zwaar om wat zij noemt ‘een ongelooflijk hoog percentage werklozen en steuntrekkers’ te onderhouden. En met elke belastingbetaler die het land verlaat, wordt die toestand alleen maar erger. Zo kan het niet verder, verzucht zij, maar hoeveel wachtenden zijn er nog nà die 28.000?