Zuid-Afrika: 120 jaar Solidariteit     

Jawel, Solidariteit met hoofdletter, omdat het om een belangenvakbond gaat die al sinds 1902 de belangen behartigt van zijn leden, die in 2022 met 570.000 zijn, verspreid over 46 bedrijvige afdelingen die samen over een bedrijfskapitaal van meer dan 1 miljard rand beschikken. Niet onaardig als zinnebeeld van bestendigheid: ter viering kreeg de voorzitter, Flip Buys, uit de handjes van twee jonge loten van de 120-jarige stam een Hollandse Statenbijbel overhandigd. Figuurlijk dan, maar de historisch waardevolle bijbel zal wel een ereplaats krijgen in de schatkamer van de Solidariteit Trust.

Als erkenning, zei directeur Dirk Hermann, ‘van die genade wat ons oor geslagte heen ontvang het’. Bij elke gelegenheid, of het om vieren of om treuren gaat, wordt in het land waar het volk voor wil leven en sterven, naar de genade en de helpende hand van die Here verwezen. Als ‘geëmancipeerde’ Westerling kan je daar je neus voor ophalen of de draak mee steken, maar je zou ook de vraag kunnen stellen die een van mijn goeie oude kameraden mij ooit voor de voeten heeft gegooid in het symbolische dorpje Morgenzon: ‘Zouden onze voorouders met hun ossewagens, hun veestapel en heel hun hebben en houden, hun Groot Trek naar het wilde binnenland, hun tocht over de Drakensbergen en hun gevechten met agressieve stammen hebben overleefd, indien zij daarvoor niet de bijstand van die Here hadden afgeroepen, zoals bij Bloedrivier en andere plaatsen waar zij bedreigingen het hoofd te bieden hadden?” Zij hebben zich niet afgevraagd “raken wij wel over die bergen”, maar hebben gezegd “Wij gaan op pad en met de genade van de Heer geraken wij aan de overkant”. En zo geschiedde, al vertelt ons hun bewogen saga dat, ondanks het afremmen met man en macht, ossewagens tegen de steile rotswanden te pletter zijn geslagen. Wie het voorrecht heeft genoten die saga treffend afgebeeld te hebben mogen zien in het Voortrekkersmonument, zal zich een bèètje een idee kunnen vormen van de ontzaglijke uitdagingen die de vlucht van Kaapse verknechting naar binnenlandse bevrijding in de rauwe realiteit van alledag betekend moet hebben.

En de vrouwen, beste lezer, de vrouwen die in voornoemd monument door de kunstenaar zijn afgebeeld met geweren schietensklaar, zij hebben zo fel hun ‘man’ gestaan in de Voortrekkersgeschiedenis dat daar al een hele reeks boeken over zijn geschreven, maar misschien nog lang niet genoeg. Hier bij ons lijkt het vandaag in de mode vrouwen in een mannenlichaam te omscheppen en omgekeerd, omdat bepaalde ‘lieden’ zeggen zich in eigen lijf niet meer ‘thuis’ te voelen en daarom willen ‘verhuiden’ naar een nieuwe identiteit. Blijkbaar hadden de Afrikaner vrouwen uit de tijd van de Groot Trek geen behoefte aan een nieuwe identiteit in een nieuwe huid. Wellicht omdat zij er dagelijks op bedacht moesten zijn hun huid duur te moeten verkopen als zij hun hachelijke onderneming heelhuids wilden overleven. Zij verkochten hun huid niet, zij bevochten hun huid. In het heetste van de strijd, vertelt ons de Afrikaner geschiedenis, deden zij dat soms zelfs met groter vastberadenheid dan het mansvolk, die kêrels. Toen ik mocht verblijven in gastvrije Afrikaner gezinnen, is het mij ook wel eens opgevallen dat de vrouw des huizes het hoge woord voerde. Dat kwam dan doordat de heer des huizes zijn plaats kende, maar dàt is weer een àndere geschiedenis. Dames en heren van Solidariteit, na 120 jaar syndicale activiteit nog baie aktiewe jare vorentoe!