’n Boer maak ’n plan

Het is een volks spreekwoord dat je gauw en vaak te horen zal krijgen van zodra het je gelukt is je tuis te maak in de Afrikaner volksgemeenschap die nog volks genoeg is gebleven om zich niet te laten besmetten, niet door de variant van het covid-virus en evenmin door het verloederingsvirus dat die pittig-oorspronkelijke Afrikaanse taal probeert kaal te vreten. Als wij, Dietsers van over de grote plas, te maken krijgen met een probleem, diepen wij uit onze woordenschat het spreekwoord op: ‘Als de nood het hoogst is, is de redding nabij’. De werkelijkheid wil er wel eens helemaal anders uitzien (kijk maar naar ‘ons’ Brussel en naar ‘onze’ Vlaamse Rand), maar dat even ter zijde.

Staart in Zuid-Afrika een boer ’n probleem in die gesig, dan maak die boer ’n plan. Behalve als het gaat om van die verschrikkelijke en vaak terroristische plaasaanvalle die minstens om de week uitdraaien op martelmoorde, raken de problemen met die boer se plan, vaak sneller en doelmatiger opgelost dan bij ons het geval is met die spreekwoordelijk zo nabije redding. Zopas kreeg ik daar nog een staaltje van onder ogen dat ik heel graag met de lezer wil delen, omdat het zo’n helder licht werpt op die boer se plan. Waarde lezer, heeft u al gehoord van Jan Gun? Overbodige vraag, besef ik zelf, waarop het verwachte antwoord negatief zal wezen. Lees en oordeel. Het plan van boer Van Zyl (een familienaam die in Zuid-Afrika niet zoveel voorkomt als in Vlaanderen Janssens en Peeters, maar veel scheelt het niet) oogt geniaal, maar mag het ook iets kosten?

De lezer van de veelgelezen webstek kent uiteraard het Afrikaanse liedje Bobbejaan, klim die berg, dat op de grens tussen negentiende en twintigste eeuw is ontstaan, toen de Britten hun machtig leger op Paul Kruger en zijn ongedisciplineerde burger-soldaten, die zij voor bavianen (bobbejane) scholden, loslieten. Welnu, het kroost van de bavianen, de échte, wordt door de boeren in Zuid-Afrika als een echte plaag gevreesd en bestreden, omdat die vranke rekels geregeld de vruchten van hun harde arbeid vernietigen en je, boer zijnde, wel wat anders te doen hebt dan van ’s morgens vroeg tot een stuk in de nacht met geweer in de aanslag op wacht te staan om dat agressieve grut mores te leren. En daar heeft boer Van Zyl het volgende plan op gevonden. De man heeft door de kunstige beeldhouwer Pieter du Plessis, die zijn stiel kent, een mansgrote afbeelding laten boetseren van een boer met beweeglijk geweer, die met luide stem, een veelvoud aan waarschuwende bedreigingen het veld in stuurt.

Beseffend dat er in zijn land door boeren zowel Engels als Afrikaans wordt gesproken, was een naam voor de bobbejaanverschrikker vlug gevonden: Jan Gun. Omdat deze Jan niet alleen zichzelf, maar ook zijn geweer met lange loop naar alle kanten kan bewegen, blijkt de uitvinding op het bavianengespuis de verhoopte uitwerking te hebben, ook al omdat Pieter, die met schapen boert, zijn verschrikkerkledij in verschillende kleuren kan aantrekken. Tof, het mag gezegd, maar het kost inderdaad ‘iets’: 28.000 ZAR (een kleine 1.600 eurootjes), inbegrepen zonnepaneel, bewegingsmechanisme, wisselende lawaaimaker, schietgeluiden en wisselbare boerewerkkledij. En nu is het uitkijken naar een boereplan om de plaasmoorde te stoppen, maar wat baten Jannen en geweren waar corruptie en misdaad regeren?