Ook door de talrijke kerkgemeenschappen in Zuid-Afrika wordt terdege rekening gehouden met de corona-richtlijnen van president Cyril Ramaphosa. Omdat de zondagse eredienst bij de nog vlijtig praktiserende kerkgangers, om het even tot welke geloofsgemeenschap zij behoren, nog als een heilige plicht wordt ervaren, in opvallende tegenstelling met de quasi leegheid waarmee ten onzent de kerken worden ‘opgevuld’, zijn de Zuid-Afrikaanse kerkleiders op staande voet eigentijdse mogelijkheden gaan aftoetsen om hun ‘gemeente’ bij het Woord van de Heer te houden. Dat zij daarbij een beroep zouden doen op mogelijkheden die hun door de voortschrijdende technologie worden aangereikt, hoeft wellicht geen betoog.

Willen zij rekening houden met de presidentiële richtlijn die bijeenkomsten van meer dan 100 personen verbiedt, dan moeten zij op een vindingrijke manier het geloof levendig zien te houden met gebruik van het internet. Dominee Gustav Claassen, algemeen secretaris van de Nederduits Gereformeerde Kerk (NG Kerk) preekt, zolang Covid-19 de mensheid teistert, voor een lege kerk, die wordt verbonden met internet, waarop alle gemeenteleden kunnen inschakelen. Ook overweegt Dr. Claassen de mogelijkheid om op verschillende uren kerkdiensten op te dragen met een beperkt aantal gelovigen per dienst om het probleem van de 100 te omzeilen. Ook de Nederduitsch Hervormde Kerk (NHKA) is klaar om online te gaan. Alleen zeggen zij dat niet, zoals onze spraakmakers, in het Engels, maar noemen zij dat heel rechtlijnig Afrikaans ‘aanlyn’. Dr. Wouter van Wyk heeft, na overleg, afgekondigd dat elke kerkraad van de NHKA zelf kan beslissen hoe de eigen plaatselijke situatie te hanteren. Kleine gemeentes met minder dan 100 leden kunnen hun diensten blijven houden zoals vroeger, mits de nodige maatregelen om de verspreiding van het virus onder hun kerkgangers te bekampen. Er zullen ook vooraf erediensten worden opgenomen die van de webstek (webtuiste, wat een prachtig woord!) kunnen worden afgeladen.

Vanaf zondag 22 maart staat op het platform per week een eredienst gratis ter beschikking. Weer een andere van die vele kerken die dit gelovige land rijk is, stelt voortaan ook aanlynpreke ter beschikking van haar leden. Hansie Reinecke, pastoor van Every Nation Tshwane noemt de uitdaging van kleinere kerkbijeenkomsten in werkelijkheid een grote gelegenheid om gelovigen bij mekaar te brengen in een beperkte tijd. Hij wil zijn gemeente samenbrengen om gedurende een kwartier te luisteren naar een preek en een bezinning om daar dan in groep van gedachten over te wisselen. Een koppig buitenbeentje binnen de Raad van Kerken in Zuid-Afrika is de Afrikaanse Protestantse Kerk (APK) waarvan mijn goede vrienden Hendrik en Alida Verwoerd sinds jaren trouwe volgelingen zijn. Al loopt deze in de jaren ’80 van de NG afgescheurde kerkgemeenschap niet over van sympathie voor de ANC-regering, uit bekommernis voor de volksgezondheid, legt zij zich neer bij de door de president uitgevaardigde corona-maatregelen en biedt zij haar leden, om té volle kerken te vermijden, erediensten aanlyn aan, al geeft zij tegelijk lucht aan haar onverbloemde veroordeling van een massahysterie die leidt tot wat een dominee bestempelde als plundering van de winkelrekken. APK-leden kunnen tot nader order ook een beroep doen op een prekenarchief, al zullen zij dan wel de warme samenscholingen moeten missen nà de kerkdiensten, waarop de gelovigen elke zondag een kopje thee of koffie werd aangeboden, met als toetje een koeksister of een andere zoetigheid. Het zal dus met de eredienst in tijden van coronacrisis wel loslopen, maar hoe wordt in Zuid-Afrika het probleem van de begrafenissen aangepakt?

Wie niet meer aanlyn kan zijn, ruste in vrede

Sonja Smith, hoofd van een begrafenisondernemingsgroep, wil begrafenissen laten plaatsvinden op uitnodiging, d.w.z. dat de familie van de overledene een aantal mensen (uiteraard minder dan 100) op de begrafenis van een geliefde kan uitnodigen. De begrafenis kan dan ook rechtstreeks worden uitgezonden, zodat rouwbeklagers kunnen inschakelen van huis uit. Sonja Smith gewaagt van een grote ingreep op alle bedrijven, niet enkel op begrafenisondernemers. Wij moeten ons allemaal aanpassen en de nodige voorzorgen nemen, meent zij. En natuurlijk heeft zij ook een uitgesproken mening over gezondheidsregels bij het omgaan met het lichaam: beschermende kledij en ontsmetting. Aan de manier waarop mensen begraven worden, verandert niets, verzekert mevrouw Smith. De doden mogen in vrede rusten en moge dat voor de levenden een troostende gedachte zijn: R.I.P.