In Zuid-Afrika heeft de politie een migrant uit Botswana in hechtenis genomen omdat hij iemand een jachtluipaard wou verkopen. Zijn vraagprijs was 400.000 rand (€24.700), maar daar waren de leeuwebeenderen om het dier te voederen inbegrepen. Dat ook in Zuid-Afrika dergelijke handel ten strengste verboden is, zal de lezer waarschijnlijk wel weten, maar wat zo’n bericht in ReactNieuws komt doen, zal hij/zij zich afvragen. Wel, gewaardeerde lezer/es, het gaat hem hier niet zozeer om het versjacheren van die wilde kat, maar om de vrij talrijke lezersreacties op dat persbericht. De meeste reacties gaan namelijk niet over die onwettige poging om een beschermde diersoort te verkopen, maar over de naam die in verschillende lezersbrieven aan dat poezelige dier wordt gegeven.
Nogal wat lezers maakten zich namelijk druk over het onwettig verhandelen van een cheetah en dat brengt mij bij een bedje waarin ook niet weinig Noord- en Zuid-Nederlanders ziek blijken te zijn: de ongezonde neiging om onze mooie moedertaal te verengelsen. Jarenlang hebben Nederlanders en Vlamingen de stambroeders en –zusters uit het diepe zuiden wat benijd om de vindingrijke manier waarop zij hun taaleigenheid wisten te vrijwaren voor Angelsaksische insluiping. De meeste Dietsers zal een woord als moltrein (metro) wellicht niet onbekend in de oren klinken? Hoezeer ik dat ook betreur, die bekommernis om onverbasterd Afrikaans lijkt erg te verzwakken, vooral bij de jeugd. Dat de Afrikanerjeugd steeds meer in het Engels in plaats van in het Afrikaans onderwezen wordt, zal daar allicht niet vreemd aan zijn. In de lezersbrieven bespeur ik nog een andere gelijkenis met ons eigen taalgebied: onverschilligheid. Je kent dat wel.
Ach, waar maak jij je druk over?
Een van de Afrikaner lezers bestempelt briefschrijvers die niet van het woord cheetah houden, als kleinzielig: ‘Alsof jullie niet zouden verstaan waarover het gaat. Stop dat verkrampte conservatisme’. Daar denkt een andere lezer dan weer duidelijk anders over. Hij heeft het over het Afrikaanse gezegde ‘’n goeie begrip het ’n halwe woord nodig’ (in onze taal: ‘Een goede verstaander heeft maar een half woord nodig’) en wijst erop dat in een Afrikaans bericht jagluiperd de enige erkende naam voor dat dier is. Waarop weer een ander reageert met de opmerking dat zowel cheetah als jagluiperd ‘goeie Afrikaans is’. Het deed mij spontaan denken aan onze eigen ‘dikke Vandale’ waarin yes al jaren vermeld staat als correct Nederlands woord en daarmee de spot durven drijven, wordt als incorrect gebrandmerkt of ‘ken jij geen Nederlands, meneer?’
Onze arme taal wordt door onszelf ernstig bedreigd, lees ik nog onder het artikel over de betrapte wildverkoper: de spelling gaat erop achteruit, maar daar lijkt ook de Afrikaner niet meer van wakker te liggen, want om indruk te maken, besluit hij zijn commentaar heel graag met een Engels zinnetje. Vraag hem of haar echter niet om inside job te verafrikaansen, want dat lukt niet meer. In een andere commentaar duikt dan weer iemand op die op een conservatieve manier de Afrikaanse taal tracht te verdedigen onder een… Engelse schuilnaam. Toch even terug naar het arme beest in kwestie en meteen naar de trieste Zuid-Afrikaanse werkelijkheid ten jare 2019.
Ene Willem Grobler, die onder eigen naam en verantwoordelijkheid reageert, schrijft dat Afrika zijn land volledig heeft overspoeld: lijken in tankers, record moordcijfers, verkrachtingsstaat van de wereld, rioolafval in onze rivieren en dammen, dik betaalde staatsambtenaren, corruptie in overtreffende trap en – laatst maar niet best – roofdieren die op straat verkocht worden. En daarmee ben ik geëindigd met waarmee ik begonnen ben: die arme jagluiperd. Wellicht zal ik nooit te weten komen wat er van het roofdier zal geworden zijn en in zekere zin geldt dat ook voor die mooie Afrikaanse taal in een land waarin het Engels van hogerhand wordt opgedrongen als de lingua franca, de officiële landstaal die niét de moedertaal is van de meerderheid in de regenboognatie. Voor mij reden genoeg om met nadruk mijn eigen mening te laten horen: AFRIKAANS IS LEKKER!