Toen president Cyril Ramaphosa in buurland Zimbabwe een laatste eer wou gaan bewijzen aan de overleden dictator-president Mugabe in de hoofdstad Harare, werd hij daar zowaar massaal uitgejouwd. Waarom dat vijandige onthaal? Zuid-Afrika had toch heel wat Zimbabwanen die destijds de dictatuur en de ondraaglijke armoe in hun land ontvlucht waren, met open armen ontvangen? Juist, en laat die gastvrijheid nu net de reden zijn geweest van het gejouw.

Ook in Zuid-Afrika werd namelijk op de officiële politiek van open grenzen door steeds meer autochtone Zuid-Afrikaners gereageerd met de steeds luider klinkende eis ‘Grenzen toe!’ Vooral in grote steden als Johannesburg, Pretoria en Kaapstad werd vreemdelingen op een vaak allesbehalve zachtzinnige manier duidelijk gemaakt dat zij in de natie van de regenboog niet welkom waren.

Handelszaken en winkels van buitenlanders werden aangevallen en geplunderd en de eigenaars werd in niet mis te verstane bewoordingen naar het hoofd geslingerd dat zij maar beter home konden keren. De rellen liepen zodanig uit de hand dat de respectieve landen van herkomst plannen gingen maken om hun geëmigreerde burgers te helpen terugkeren naar hun geboortelanden. Alsof de herverkozen president C.R., door ‘witte’ Afrikaners ook wel eens wat spotterig ‘Rampie’ genoemd, het al niet moeilijk genoeg had om zijn miljoenen onderdanen onder controle te houden.

Speciale gezanten

In tegenstelling tot het probleem van de wekelijkse ‘plaasmoorde’ (dat volgens hem geen probleem is, zoals hij voor de VN in New York is gaan liegen), baarde die dreigende ‘terugvlucht’ van buitenlanders de president wél zorgen. In dié mate zelfs dat hij besloot een groep speciale gezanten uit te sturen met boodschappen van solidariteit voor de staatshoofden van Nigeria, Niger, Ghana, Senegal, Tanzania, de Democratische Republiek Kongo en Zambië. Na de begrafenis van Mugabe heeft de president zelf in een toespraak alvast zijn excuses aangeboden voor de vlaag van geweld tegen buitenlanders.

Nu moesten de speciale gezanten de klus afronden – uiteraard op kosten van de Zuid-Afrikaanse belastingbetalers – door voornoemde staatshoofden in te lichten over alle stappen die hun regering heeft gepland om de aanvallen te doen stoppen en over de strenge straffen die opgepakte heethoofden ongetwijfeld te wachten staan. Om het met de woorden van ‘Rampie’ te zeggen: Hulle sal van die stok kry.

Zoals te voorspellen was, zijn de reacties van gewone burgers op de presidentiële afvaardiging niet eensluidend positief, om het voorzichtig uit te drukken. Ene Sarel vindt het merkwaardig dat nu zelfs Afrika al zijn rug naar Zuid-Afrika draait en dankt daar licht ironiserend het regerende ANC van de president voor. Jullie wilden immers onze grenzen opengooien, schrijft de man, met onberekenbare schade tot gevolg. Mensen gaan terug naar hun landen, maar… de maffia blijft onder ons.