Deze vrijdag leerden we dat informateur Herman Tjeenk Willink grote stappen voorruit heeft gezet met fractievoorzitters Mark Rutte (VVD), Sybrand van Haersma Buma (CDA), Alexander Pechtold (D66) en Gert-Jan Segers (ChristenUnie). Er is inmiddels vastgesteld dat er geen onoverkomelijke bezwaren zijn en dat er aldus over het samenstellen van een regering en bijhorend akkoord kan worden gesproken. In een eerdere gesprekken tussen D’66 en de CU leken de verschillen met name op ethisch vlak niet te overbruggen, maar die hindernis is nu wel genomen. Deze samenstelling sluit aan bij de wensen van Tjeenk Willink om een stabiel meerderheidskabinet te vormen, wat de grote vraagstukken aan kan pakken.

De door de informateur geduide stand van zaken werd ook door VVD-leider Mark Rutte bevestigd. Zijn partij gaat samen met de CDA, D66 en de CU onderhandelen over de vorming van een kabinet. Rutte zei er vertrouwen in te hebben dat het met deze vier gaat lukken. “We hebben vastgesteld dat we uitzien naar de gesprekken.” Hij verwacht dat het samenstellen woensdag kan beginnen.

De afgelopen weken is er met alle blokkades en aarzelingen tussen de bewuste partijen al behoorlijk wat inhoudelijk voorwerk gedaan. Zodat te verwachten valt dat de gesprekken ook met een regeerakkoord kunnen worden afgerond. Tjeenk Willink heeft het hele proces begeleid en is met het zoeken doorgegaan tot ook echt duidelijk was (en op schrift) dat er geen alternatief meer was voor de combinatie die vanaf volgende week officieel gaat onderhandelen.

Start #formatie met CU, #EU clasht met Britten en goed begin raceweekend #Verstappen. De RTL Z-update in 60 sec met @gerbenvandriel #Z60 pic.twitter.com/FVPci9UW3G

— RTL Z (@RTLZ) 23 juni 2017

De problemen waarvoor een nieuwe regering zich ziet gesteld, zijn van een dergelijke omvang dat partijen die massaal roepen een meerderheidskabinet te willen, daar in de praktijk ook gevolg aan moeten geven. De informateur heeft de partijen doen inzien dat angst voor regeren en voor de effecten van regeren op bijvoorbeeld de uitslag bij de gemeenteraadsverkiezingen volgend voorjaar een verkeerde raadgever is. Tjeenk Willink vindt daarbij dat partijen een visie moeten ontwikkelen voor een periode langer dan de komende kabinetsperiode alleen.

Hiermee komen de onderhandelingen, honderd dagen na de verkiezingen, in een nieuwe fase en is de rol van Tjeenk Willink voorlopig uitgespeeld. De informateur wil zijn verslag, dat hij voor de start van de onderhandelingen af moet hebben, dinsdag naar de Tweede Kamer sturen. De Kamer kan er dan woensdag een debat over houden. Of Tjeenk Willink de nieuwe onderhandelingen ook zal leiden, daarover is nog niets bekend gemaakt.