Eerst en vooral wat algemene achtergrondinformatie: in Midden-Europa kan men niét spreken over natiestaten met grenzen waarbinnen één etnoculturele groep leeft. Ik ga het reeds lijvige artikel niet complexer maken dan nodig door uit te wijden over de vele historische grensconflicten en wie wie niet graag heeft van de Donau tot de Oeral en de Wolga. Het belangrijkste fenomeen dat de geïnteresseerden voor alle landen van de Karpaten tot de Balkanlanden en de Zwarte Zee moeten in het oog houden is de aanwezigheid van Roma-gemeenschappen. Deze Zigeunerdorpen, -nederzettingen of -wijken, hun nabijheid en grootte, zullen rechtstreeks inspelen op criminaliteitscijfers, vastgoedprijzen en algemene levenskwaliteit. In een school nabij zulke plaats zullen weinig blanke kinderen zitten. Criminaliteitscijfers, demografie en tal van andere zaken lopen opmerkelijk gelijk tussen de Midden-europese Roma en andere etno-culturele groepen die wij hier in het Westen kennen…
Dat wil ook zeggen dat wie een huis zou kopen grondig op de hoogte moet zijn van het dorpsleven en de omgeving van de plaats waar men blijvend op vakantie wil gaan of zich zelfs zou vestigen. Ligt deze dicht bij één van de voornoemde nederzettingen, dan zullen zij het snel merken dat het huis voor lange periodes leegstaat. Eerder vroeg dan laat zal men bij terugkomst vaststellen dat alle leidingen, metalen objecten en alles van waarde verdwenen zijn.
Dit kan men oplossen door niet te afgelegen te wonen, dicht bij eigendom van vrienden hier of ginds te kopen, en uiteraard de prijs te betalen voor een betere streek. Voor wat Hongarije betreft, is de grosso modo veiligste streek een aaneengesloten gebied dat het volledige Noordwesten van het huidige Hongarije bestrijkt: van de grens met Oostenrijk en Slovakije tot iets voorbij de Donaubocht in het noorden en tot aan het Balatonmeer in het zuiden, die men als een horizontale lijn moet doortrekken. De provincies in kwestie zijn: Győr-Moson-Sopron en Vas in het uiterste westen, zeer kort bij Wenen en Bratislava in het heuvellachtige Burgenland, Veszprém met zijn befaamde heuvelachtige noordkust van het Balatonmeer en zijn vele wijndomeinen, Komárom-Esztergom aan de Donauoever met wat kleine, historische stadjes, Fejér dat een kleine tussen-provincie is tussen de oostelijke Balatonoever, de westelijke voorstadjes van Boedapest en waar enkele drukke verkeersaders lopen die de hoofdsnelweg Boedapest-Wenen verbindt met de snelweg naar de badplaatsen in Balaton en de Donaubrug en industrie in het stadje Dunaújváros, en de provincie Pest – let wel zónder Boedapest dat een apart statuut heeft (en ditto demografie, alsook vastgoedprijzen die niet te vergelijken zijn met die in de rest van het land, gezien de aanhoudende groei van de stad) – waar men vooral in het bergachtige noorden aan de Donaubocht van Visegrád en in de Pilis-bergen buiten Boedapest héél pittoreske plaatsen heft, goede trein- en wegverbinding met Boedapest en zijn internationale luchthaven, en men tot ver buiten de stadsgrenzen van Boedapest een sort van suburbs terug vindt … en daar ook de bijhorende vastgoedprijs voor betaald.
En wat vastgoedprijzen betreft kan men inderdaad zeer aantrekkelijke kansen vinden als men onze prijzen in de volgebetonneerde Nederlanden als maatstaaf neemt. Voor de prijs van een nieuwe gezinswagen heeft men in tal van plaatsen in Hongarije een gerenoveerd huis met een hele tuin rondom. Tien jaar geleden had men voor die prijs een tamelijk groot huis, of iets pal naast het Balatonmeer kunnen kopen. Die tijd is echter gedaan: vooral veel Duitsers zagen hun kans schoon, kochten toen massaal vastgoed in de Balatonstreek en dreven zo de prijs gevoelig op. En dat is belangrijk, want: wie een de noordelijke kant van Balaton of in de onmiddelijke Rand rond Boedapest nu een middelgroot nieuw of goed gerenoveerd huis koopt, zal daar meer en meer een prijs voor betalen die overeenkomt met de huizenprijzen in de minder dicht bewoonde streken bij ons: de bomen groeien niet meer tot in de hemel. Het verschil tussen ons en de toeristisch meest interessante plekken ginds is zeer snel weggesmolten tot verwaarloosbaar. Kort bij het Tiszameer zijn dan weer redelijk grote percelen bouwgrond te koop mét omheining voor 4,000 euro per stuk, maar die streek is dan ook ver van Boedapest en zijn luchthaven en bovendien valt ze buiten het demografisch aantrekkelijke gebied … met alle risico’s van dien.
Het is dan ook aan te raden om bij de overweging van een aankoop ginds zeker niet over één nacht ijs te gaan. Wie een vakantiehuis wil om te verhuren kan haast niet anders dan ten noorden van het Balatonmeer, ten noorden van Boedapest of zo kort mogelijk bij Boedapest zélf in overweging te nemen: het is er duurder dan in de desolatere gebieden maar het is in principe een solide investering die zichzelf zou moeten terug verdienen.
Wie gaat voor permanente vestiging, zeker als dit met meer mensen geschiedt dan één kerngezin, gaat best meerdere malen ter plaatse en kijkt best in de andere delen van noordwest Hongarije, waar veel aaneengesloten percelen te vinden zijn aan soms spotprijzen. Hongarije in de winter verschilt ook enorm t.o.v. dezelfde plaats ‘s zomers. Wie via tal van Nederlandstalige websites gespecialiseerd in Hongaars vastgoed regelmatig eens kijkt wat er op de markt is krijgt een goed beeld van aanbod en prijs, maar gaat best toch enkele malen ter plaatse om te zien hoe het dorp, de lokale bevolking en het algemene leven ter plaatse bevallen. Over het algemeen zijn de mensen er erg gastvrij en open, zelf vriendelijk zijn en enkele Hongaarse gewoontes en begroetingen zo snel mogelijk leren kennen zijn daarbij een uitstekende hulp.
Taal kan wel een serieus struikelblok zijn. Maar aangezien de Hongaarse taaltoestand mee een effectieve dam vormt tegen tal van vormen van globalisering, moet men het niet enkel negatief inzien. Echter, waar in Polen zowat elke min-dertigjarige zeer goed Engels spreekt, is dat in Hongarije zelfs in toeristische centra vaak nog een uitzondering. Het feit dat Hongaars geen Indo-Europese taal is (ze zit in dezelfde taalgroep als het Fins en het Ests) en dus zeer moeilijk te leren is als vreemde taal, maar het ook moeilijk maakt voor hen om vreemde talen te leren door gebrek aan enige verwantschap heeft daar veel mee te maken. De Hongaren appreciëren des te meer elke gast die moeite doet wat van de taal te leren en bijvoorbeeld te winkelen of een bestelling te doen in hun taal, ook al maakt men enkele fouten. Hongaars kan men heden trouwens ook leren in het CLT te Leuven, tegenwoordig, bij een alleraardigste leerkracht die zelf enige jaren in Hongarije studeerde en verbleef.
Tot slot nog even meegeven dat schrijver dezes niet wil pleiten voor een absoluut defaitisme of politieke apathie. Zelf ben ik nooit in wat voor inzicht dan ook op zoek gegaan naar een excuus om me politiek afzijdig te houden. Maar we moeten realistisch zijn: als er water in de boot staat, is er waarschijnlijk een lek en als we dat lek niet dichten – bijvoorbeeld omdat we dat niet mogen op bevel van een rechter – zinkt de boot. Men kan dan wel water scheppen, maar het kan alvast geen kwaad om een reddingsvest aan te doen. Wat mij betreft verdient een debat aangaande deze reddingsvest op dit moment een plaats in de spots, in plaats van in de schaduw. Ik hoop hiermee de knuppel alvast in het hoenderhok te hebben gegooid.
