Unieke tentoonstelling over de Vlaamse Militanten Orde: vraaggesprek met Jan De Beule

Op zaterdag 10 oktober is er in Dendermonde een tentoonstelling over de Vlaamse Militanten Orde, ook bekend onder de afkorting VMO. De tentoonstelling zal een overzicht geven van de Vlaamse actiegroep, van het ontstaan in 1949 tot aan de ontbinding in 1983. Hierover had ReAct een vraaggesprek met Jan De Beule, de initiatiefnemer van het gebeuren.

ReAct : Een vraag die voor de hand ligt is natuurlijk, waarom deze tentoonstelling?

JDB : Wanneer de Vlaamse Militanten Orde werd ontbonden in 1983 was ik als 16-jarige het jongste aangestelde lid van de organisatie, al vermeld ik hierbij dat ik vooral gulden sporen heb geraapt!

De toenmalige leiding en enkele vertrouwenspersonen beslisten toen om het nog bestaande archief aan mij over te dragen en gaven me tevens ook de opdracht om het archief te bewaren, aan te vullen en zo goed mogelijk te vervolledigen, een taak die ik tot op de dag van vandaag met hart en ziel uitvoer. Er werd ook nog bij gezegd: “Jan, doe er dan ooit iets mee.”

Het was Kameraad en oud-V.M.O.-leider Xavier Buisseret die me op weg naar de begrafenis van Dries Vandendriessche (oud- V.M.O.-lid en mede-uitvoerder van operatie Brevier) aan het laatste nog eens herinnerde, vandaar nu deze tentoonstelling.

ReAct : Wat moeten we ons bij deze tentoonstelling voorstellen? Wat zal er te zien zijn en wat mogen we ervan verwachten?

JDB: Wanneer de archiefstukken van de ‘algemene leiding’ bij mij terecht kwamen waren dit ongeveer een 10-tal classeurs en een valies met allerhande spullen.  Veel is verloren gegaan door de vele huiszoekingen en inbeslagnames door rijkswacht en politie naar aanleiding van de vele processen. Het betrof ook enkel archiefstukken van de periode Eriksson-Buisseret en niet van de periode Bob en Wim Maes.

In de loop der jaren zijn er veel persoonlijke archieven van militanten bij mij terechtgekomen met foto’s, krantenknipsels en dienstberichten die de gehele periode omvatten van pakweg 1949 tot 1983 zodat ik een duidelijk beeld kan scheppen van beide perioden.

Men hoort wel eens spreken over de eerste V.M.O. (Wim Maes) en de zogenoemde tweede V.M.O. (Bert Eriksson) al is er voor mij persoonlijk maar één V.M.O. geweest met wel 2 perioden, met duidelijk andere accenten en andere manieren van actie voeren en militant zijn.

Ik probeer een zeer goed evenwicht te vinden om beide perioden aan bod te laten komen op de tentoonstelling, al heb ik natuurlijk véél minder materiaal uit de eerste periode ter beschikking dan uit de tweede periode, maar desondanks kan ik jullie verzekeren dat het meer dan de moeite waard zal zijn.

ReAct: Denkt u dat er belangstelling is voor deze tentoonstelling?

JDB: Ik denk dat niet, ik weet dit wel zeker! De V.M.O. spreekt tot op de dag van vandaag voor velen tot de verbeelding, omdat ze bekend staat voor de compromisloze en soms ook wel harde acties. In de tijdsgeest van vandaag is er geen enkel vergelijk mogelijk met de beweging van toen, het bewegen de dag van vandaag beperkt zich veelal tot de ‘vind ik leuk’- knop van Facebook. Zo krijgen jonge mensen al snel het gevoel dat ze ‘iets’ gedaan hebben maar in werkelijkheid vormen zij op geen enkel ogenblik een gevaar voor het systeem.

De tijden zijn natuurlijk veranderd, de dictatuur is nog versterkt maar er is verzet mogelijk en meer dan ooit ook nodig. In dat opzicht hoop ik ook wel dat deze tentoonstelling inspirerend mag werken, al zeg ik nogmaals dat de manier van actie voeren toen de dag van vandaag onmogelijk is gemaakt door het repressieapparaat.

ReAct : Is er enkel een tentoonstelling of is er een ‘programma’?

JDB: De tentoonstelling is natuurlijk de hoofdbrok en het belangrijkste gebeuren van die dag, maar er is daarbij ook een aanvullend programma. De deuren van de zaal zullen opengaan om 12 uur stipt (vroeger proberen binnenkomen heeft geen enkele zin) waar dan om 13 uur het ‘officiële’ programma begint.

Er zal een welkomstwoordje zijn met een zeer klein historisch overzicht en er zal ook een kort stiltemoment zijn voor de ons zéér talrijk ontvallen militanten, waarna onze eregast, Mevrouw Marie-Marthe Eriksson-Godon de tentoonstelling plechtig zal openen.

Er zullen op groot scherm meer dan 2000 foto’s worden geprojecteerd , er is een film van 50 minuten met zeer unieke filmbeelden uit de periode van Wim en Bob Maes alsook filmmateriaal over de tweede periode.  Ook het nieuwe boek ‘de mannekens van Wim Maes’ zal die dag verkrijgbaar zijn. Honderden documenten, foto’s, uniformen, kentekens, herinneringen en relikwieën zullen worden tentoongesteld. Uiteraard is er ook aan de innerlijke mens gedacht en zal men wat kunnen bijpraten met een hapje en een drankje.

ReAct : Het is dus zeker de moeite om naar Dendermonde af te zakken!

JDB : Zeer zeker! Het is voor mij een prestige project, een ultiem eerbetoon aan militanten die hun volledige inzet gaven voor hun ideaal, een eerbetoon ook aan onze gestorven kameraden en al die hen zijn voorgegaan!