Om toch maar niet te vergeten, deze week met daarin de sterfdag van de Utrechtse katholieke literator Louis Kuitenbrouwer (1904-1958), die onder zijn pennaam Albert Kuyle talloze boeken, essays en verzen schreef. Een veel gelezen schrijver tussen de twee ‘Groote oorlogen’ van de 20ste eeuw, daarbij gekend vanwege zijn activisme voor de Nederlanden en zijn sociale voeling.

Hij begon op zestienjarige leeftijd in de journalistiek bij het Utrechtse dagblad Het Centrum, behoorde tot de katholieke jongeren die vanaf midden jaren ’20 van de vorige eeuw zich in de literaire wereld gingen roeren en waarvan er later enkele politiek actief werden. Vanaf 1923 publiceerde hij gedichten in o.m. in de tijdschriften Roeping en Het Getij, en hij was aanvankelijk inderdaad vooral actief als dichter. In 1924 verscheen zijn eerste bundel verzen onder de titel Seinen.

De schrijver was het meest betrokken bij de situatie van de armste lagen van de bevolking; de schrijnende leefomstandigheden van de onderklasse zijn vaak het hoofdthema van zijn romans geweest. Hij stond aan de wieg van de oprichting van De Gemeenschap, later de Nieuwe Gemeenschap, twee katholieke tijdschriften, in de periode tussen 1925 en 1941. Op politiek-maatschappelijk terrein evolueerde Kuyle naar een nationalistische koers binnen Groot-Nederlands verband, aangevuld met kritiek op het kapitalisme en de democratie. En dit vanuit een katholieke insteek voor een corporatieve samenleving.

Zijn sociale engagement leidt tot felle kritiek in talloze artikels en romans op de fabrieksbazen en de slechte behandeling van arbeiders.

Over Philips, de elektronicagigant uit Eindhoven en haar arbeidsfilosofie:

Dit is een slaventroep, een saamgedreven horde, die eet van de ‘heeren’, die werkt voor de ‘heeren’ en die dan tenslotte, baart, voor …. de fabriek.

en

….het zet arbeiders tegen arbeiders op, gezin tegen gezin, ziel tegen ziel, om de productie te verhoogen, om de winst van het bedrijf te doen stijgen; het maakt gebruik van elke wijziging in de economische toestand om daaruit voordeel te trekken, ook al wordt daarmee te kort gedaan aan heele groepen menschen; het goochelt en speelt in pure willekeur met het lot van toevertrouwde gezinnen en individuen.

Het, altijd. Het bedrijf!

 

Over Ford, de autofabrikant uit de V.S.A.

Geen broederschap, geen liefde, geen kameraadschap, maar geld, de mooie dollar en het vette vooruitzicht. Want, nietwaar, ‘het werk, en het werk alleen regeert ons’ . En de hemel is een bankbiljet, en God de Vader een wisselaar. O, deze holle Amerikaan, dit gevloekte kind van stank en benzinedamp, hoont het Goede op een ergerlijke manier. Zijn medemenschen komen alleen tot hun recht in zijn fabrieken, in zijn systeem, want dit eischen ‘dienst’ en ‘productie’.

Kuyle werd in de jaren dertig adviseur en campagneleider van Arnold Meijer, de voorman van de politieke partij Zwart Front. Het weekblad van het Zwart Front veranderde mede door zijn bijdragen in korte tijd van een wat saai krantje in een modern en goed verzorgd actieblad. Aan het einde van de jaren dertig werd hij redacteur van de katholieke uitgeverij Het Spectrum.

Tijdens WO II was de schrijver nog enige tijd propagandist van Nationaal Front, hoewel geen lid van de Kultuurkamer en het Persgilde. Vanwege zijn artikelen die hij her en der publiceerde tijdens de oorlog, werd hij in 1949 veroordeeld tot één jaar voorwaardelijke gevangenisstraf en een publicatieverbod van zes jaar. Dit ondanks de positieve getuigenis van verzetsman A. den Doolaard.

Van dit verbod trok Kuyle zich overigens niet veel van aan en hij bleef gewoon verder publiceren. Zoals hoorspelen voor de KRO en artikels in de Nieuwe Linie. De laatste levensjaren van deze leidende en strijdbare figuur uit de beweging der katholieke jongeren waren voor hem en zijn grote gezin (vrouw en 12 kinderen), mede door financiële zorgen, zeer moeilijk. Hij overleed onverwachts, kort na zijn 55e verjaardag.