Het Schotse volk is dezer dagen druk bezig met zijn toekomst, en neemt eerstdaags in een referendum de grote beslissing: wordt Schotland (opnieuw) een onafhankelijk land?  Zoals het hoort zijn de Schotten zich in dat debat ook zeer bewust van hun verleden en hun erfgoed.  De zegerijke veldslag van Stirling is bekend, daarover later meer.  Maar in Culloden, Schotland, beheert de National Trust for Schotland ook een bij ons minder bekend gebied:  het slagveld van Culloden, dat op 16 april 1746 het toneel was van een grote botsing tussen Engelse en Schotse troepen.

Aan de ene kant stond het leger van de ‘Jacobieten’:  een groep Engelsen die een andere koning in Londen op de troon wilden zien, en die in de Schotse Highlands massaal steun vond.  Aan de andere kant de Engelsen, die de heersende koning in het zadel wilden houden, gesteund door een klein aantal loyale Schotse clans.  De Schotten aan de kant van de Jacobieten voerden hun beruchte ‘highland charge’ uit: een stormaanval waarbij één schot gelost werd, het geweer werd neergegooid om dan met het blanke zwaard en het Schotse schild, de ‘targe’, de vijand te lijf te gaan.  De Engelse linie werd doorbroken, maar toch faalde de charge, omdat de Schotten uitgeput waren door een nachtelijke aanval die mislukt was.  Na de slag werden de gewonde en vluchtende Schotten genadeloos afgemaakt, omdat de Engelsen geloofden dat een gelijkaardig bevel aan Schotse kant gegeven was; in werkelijkheid was zo’n bevel nooit gegeven…

De slag bleek politiek vooral belangrijk omdat het Engelse bewind nadien genadeloos afrekende met de clanstructuur van de highlands, om zo de kern van het verzet te breken.  (De eerlijkheid gebiedt wel te zeggen, dat de trouwe Schotse clans nadien ruim carrière wisten te maken in het Britse rijk, niet in het minst in het leger.)

De beelden die je hieronder ziet worden in Culloden vertoond in een spectaculaire cinema met vier schermen, omringd door een adembenemende tentoonstelling vol historische documenten, wapens en tekeningen.  Van dit soort bezoekerscentra met respect voor erfgoed en verleden kunnen wij in Vlaanderen alleen maar dromen, helaas…