De Vlaamse regering-Bourgeois I is nog maar net van start, maar nu reeds zijn harde kritische stemmen te horen. In de parlementaire debatten over het centrumrechts regeerakkoord verwoordde met name de socialistische fractie haar ongenoegen over de besparingsmaatregelen van de nieuwe regering. Kinderbijslag, woonbonus, 65-plussers op de bus, water en elektriciteit, en… het hoger onderwijs. Ziedaar de thema’s die het onderwerp vormden van hevig debat.
De discussie rond het hoger onderwijs en in het bijzonder rond een mogelijke verhoging van het inschrijvingsgeld, is er één die studenten nauw aan het hart gaat. Merkwaardig genoeg kwamen tot op heden in de media enkel studenten aan het woord die het min of meer eens waren met de kritiek van de socialistische fractie in het Vlaams parlement: naar hun mening zou een verhoging van het inschrijvingsgeld leiden tot een teniet doen van de democratisering van het hoger onderwijs. De vraag stelt zich echter of een dergelijke kritiek terecht is. Als studenten van het Katholiek Vlaams Hoogstudentenverbond (KVHV) Antwerpen menen wij van niet.
Hoger onderwijs als een sociale must
We moeten van de idee af dat hogere studies vanzelfsprekend zijn. Studeren in het hoger onderwijs is geen verplichting en mag dat ook niet worden. Enerzijds tracht men vanuit de overheid de technische richtingen van het middelbaar onderwijs op te waarderen (en terecht). Anderzijds riskeert men dat deze pogingen teniet gedaan worden door het verder studeren in het hoger onderwijs tot een sociale must te maken. Terwijl veel technische richtingen in het middelbaar er veelal op gericht zijn meteen na het behalen van het diploma naar de arbeidsmarkt te trekken. Verschillende sectoren op de arbeidsmarkt wachten ook ongeduldig op deze technisch geschoolde arbeiders.
Kosten-baten
Tevens zal een verhoogd inschrijvingsgeld allicht leiden tot een hoger rendement. 1500 euro is een stuk meer dan de huidige 600 euro en ouders zullen gemiddeld genomen dan ook een stuk strenger toezien op de studieprestaties van hun kind. Vlaamse politici herhalen graag de mantra dat kennis de enige grondstof is die we hebben en dat die dus tot het uiterste geëxploiteerd moet worden. Een verhoging van het inschrijvingsgeld zou daar wel eens indirect aan kunnen bijdragen. Meer (eigen) geld op de weegschaal verhoogt de eigen inzet en verhoogt dus ook de kans op grotere studie-inspanningen en dus op betere resultaten op het einde van de rit. Doel is om de middelmatigheid te verlaten en te streven naar maximale prestaties. Alleen op die manier zullen Vlaamse studenten weer relatief beter worden dan bv. Aziatische studenten.
Diploma-inflatie
Vrijwel iedereen trekt tegenwoordig na zijn middelbare studies naar universiteit of hogeschool. Een dergelijke democratisering brengt evenwel een niet te onderschatten negatief gevolg met zich mee. Iedereen mag dan wel een diploma bezitten, de vraag stelt zich dan: wat heeft uw of mijn universitair diploma nog aan relatieve waarde op de arbeidsmarkt, als Jan en alleman het heeft? Een verhoging van het inschrijvingsgeld lijkt een eerste goede stap om een dergelijke diploma-inflatie een halt toe te roepen.
Zal er dan niemand uit de boot vallen? Het antwoord op die vraag ligt in de foute formulering ervan: Er is ook leven, opleiding en werk buiten en naast de universiteit. Om dat ten gronde te beseffen zal er inderdaad een mentaliteitswijziging moeten plaatsvinden. Het hoger onderwijs is inderdaad niet voor iedereen weggelegd. En alternatieve studie- of jobmogelijkheden buiten en naast universiteit of hogeschool zijn zeker niet minderwaardig, wel integendeel! Men spreekt graag over democratisering van het hoger onderwijs, maar daarbij vergeet men dat een dergelijke democratisering best geforceerd kan zijn als zij geen rekening houdt met het organisch aspect van de samenleving, het onderwijs en de arbeidsmarkt in het bijzonder.
Een financiële noodzaak
Zoals iedereen weet, kost hoger onderwijs geld. Veel geld. De laatste dagen hebt u het zinnetje ongetwijfeld gehoord uit de mond van bepaalde politici: niets is gratis. There is no such thing as a free lunch. De huidige 600 euro inschrijvingsgeld zijn allesbehalve kostendekkend. Het merendeel van de kosten wordt dan ook gedekt, niet door de Vlaamse student, maar door de Vlaamse belastingbetaler. Uiteraard is dit gedeeltelijk begrijpelijk en noodzakelijk, als investering van de gemeenschap voor de toekomst. Maar zoals eerder opgemerkt, zou een verhoging van het inschrijvingsgeld bijdragen tot een verhoogd verantwoordelijkheidsbesef van de student in kwestie. In een normale toestand zou hier een belastingverlaging tegenover moeten staan. Helaas kampt de Vlaamse overheid heden met een schuld van meer dan anderhalf miljard: een schuld die hoe dan ook zo snel mogelijk weggewerkt dient te worden, zo niet komt zij op rekening van de volgende generatie, zijnde onze kinderen. Op een dergelijke (besparings)maatregel is de zinsnede “snoeien om te groeien” echt wel van toepassing: op termijn opent het perspectief om meer kwaliteit naar onze universiteiten te trekken.
Asociaal?
De kritiek dat de maatregel asociaal zou zijn kan eenvoudig weerlegd worden: Studentenleningen kunnen worden uitgeschreven, die de student dan terugbetaalt na afloop van zijn/haar studies. Zo verloopt het ook in vele andere EU-landen. Tot slot hoeven beurzen natuurlijk niet afgeschaft te worden.
Besluit
KVHV-Antwerpen heeft naast de mogelijke nadelen van een verhoging van het inschrijvingsgeld voor hoger onderwijs, zoals reeds verwoord door andere studentengroeperingen, ook oog voor de voordelen ervan. Die voordelen lijken op het eerste zicht niet evident, maar ze zijn er wel. De baten wegen volgens ons op tegen de kosten. Kwalitatief onderwijs mag zijn prijs hebben, zeker als investering voor de toekomst.
Vbr. stud. hist. NVH v. Spekkie
Hoofdredacteur 2014-2015
Ik ga evenmin akkoord met het standpunt dat een verhoging van het inschrijvingsgeld een goed middel is om de kwaliteit te verhogen. Kwaliteit verhoog je door meer discipline en hogere standaarden. Wie rechts is gelooft inderdaad niet dat mensen gelijk zijn, wel dat ze allen even menswaardig zijn en aldus getrouw het personalisme die menswaarde elke op hun eigen manier mogen invullen en ontplooien. Elk heeft zijn/haar talenten, en elk moet de maximale kans krijgen deze te gebruiken. Uiteraard wil dit zeggen dat er in een normale samenleving minder leiders zullen zijn doordat dit specifieke eigenschappen vereist, maar het mag niet zo zijn dat er minder leiders zijn omdat mensen als Jambon elitevorming met kapitaalsvorming verwarren. Elite zijn zij die door hun gedrag, inzet, kortom hun houding de leiding kunnen nemen in een samenleving. Veel modale Vlamingen die het in het leven NIET cadeau hebben gekregen hebben veel meer van het nobele (Herinner U ‘noblesse’ van JvS door R.B.) in hun kleine pink dan veel rijkeluiszoontjes.
Voor het overige, is de mogelijke verhoging van de inschrijvingsgelden vooral een gevolg van de besparingswoede van de Vlaamse regering. Terecht of onterecht, dat wil ik nog in het midden laten, maar besparen op onderwijs terwijl linkse multiculturele hobby’s uit de stadskas mogen blijven pikken gaat mijn petje te boven. Wim De Winter heeft hier overschot van gelijk: Veel gezinnen kreunen nu al onder de hoge lasten. Dienaangaande is een verhoging van de inschrijvingsgelden evenzeer een directe aanval op de koopkracht.
Trouwens, Jambon zou toch moeten weten dat vooral na de repressie veel Vlamingen maar wat blij zijn geweest dat er geen al te hoge inschrijvingsgelden gevraagd werden in dit land of Joost Ballengeer had zijn boek nog wat dikker kunnen maken.
Beste studenten,
Ik ben niet akkoord met jullie standpunt. Het enige waar ik wel mee akkoord kan gaan is dat verder studeren geen sociale must mag zijn. Technische beroepen zijn inderdaad niet minder van belang. Ik durf zelfs te stellen dat arbeiders en stielmannen die écht iets voortbrengen nuttiger zijn dan de talloze sociologen en politicologen die ons telkens weer komen vertellen dat we weer eens verkeerd gestemd hebben.
Maar voor de rest vind ik dat jullie standpunt over de verhoging van het inschrijvingsgeld getuigt van een verkeerd elitegevoel. Enkel wie het kan betalen zal nog kunnen voortstuderen, ook eventuele nietsnutten. Terwijl talentvolle en gedreven, maar minder rijke jongeren naast de boot gaan vallen. Als het er om gaat om een kwaliteitsvolle elite op te leiden – wat ik toejuich – is het volgens mij beter om de selectie toe te spitsen op intelligentie, karakter en motivatie in plaats van op de financiële slagkracht van papa en mama.
Het argument van de studiebeurzen snijdt volgens mij geen hout. Als dit systeem nog werkt zoals vroeger, dan vallen er nog heel wat jonge mensen uit de boot. Jullie voorstel over de studentenleningen is gewoon anti-nationalistisch. Een kwaliteitsvolle bovenlaag opleiden is inderdaad een investering in de toekomst, op voorwaarde dat deze bovenlaag haar volk gaat dienen uiteraard. Wat dat betreft ben ik trouwens zeer kritisch over onze Vlaamse elite, die er in een niet zo ver verleden in geslaagd is om de Vlaamse meerderheid te laten minoriseren. Nochtans heeft die toenmalige elite ook gestudeerd in een tijd toen universitaire studies niet voor iedereen weggelegd waren.
Om te besluiten: het standpunt van het KVHV doet me denken aan moeder De Croo die haar ongenoegen uitte omdat er tegenwoordig ook kinderen van bakkers en beenhouwers naar de univ trekken. Ik had niet zo’n kleinburgerlijke houding van Vlaamsnationale studenten verwacht. Talloze Vlaamse gezinnen kreunen nu al onder het te dure leven. Door het inschrijvingsgeld aan de hogescholen drastisch te verhogen, zal er heel wat potentieel voor Vlaanderen verloren gaan. Het criterium om te mogen studeren mag niet het geld zijn, maar wie er geschikt voor is. Het is zoals bij de paracommando’s: alleen de besten worden geselecteerd. Zo zou het ook moeten zijn op de hogescholen.
Met vriendelijke groeten,
Wim De Winter
Voorzitter Vlaamse Solidaire Vakbond