Deze week werd bekend dat de Noorse oud-premier Jens Stoltenberg de baas van de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie NAVO wordt. Stoltenberg volgt Anders Fogh Rasmussen op per 1 oktober 2014 in de functie van secretaris-generaal van het bondgenootschap. Het is gebruikelijk dat een Europeaan de positie van NAVO-baas krijgt, die dan het gezicht naar buiten is. De Amerikanen hebben de werkelijke leiding in handen, doordat men de hoogste militaire post bekleed.
De Noor wordt de dertiende secretaris-generaal van de organisatie. Hij is de eerste Noor die deze post zal bekleden. De Nederlander Jaap de Hoop Scheffer was van 2004 tot en met 2009 secretaris-generaal. De benoeming van Stoltenberg kon rekenen op steun uit onder meer de Verenigde Staten, Duitsland en Groot-Brittannië. De Nederlandse Minister Frans Timmermans van Buitenlandse Zaken is tevreden met deze benoeming, hij typeerde Stoltenberg eerder als een bruggenbouwer en atlanticus.
Het is opmerkelijk dat de NAVO nog altijd bestaat, immers de organisatie is oorspronkelijk in het leven geroepen (al in 1949) met als doel door onderlinge samenwerking de veiligheid van niet-communistische landen van Europa tegen (eventuele) agressie van de Sovjet-Unie te waarborgen. En met de val van de muur te Berlijn op 9 november 1989, was dit het (hoewel symbolisch) einde van de koude oorlog en de Sovjet-Unie. Het zou dus logisch zijn dat toch tenminste deze militaire alliantie wordt stopgezet, gezien de dreiging is verdwenen.
Echter in plaats van een Europese militaire verdediging, zijn langzaamaan steeds meer Oost-Europese landen tot de NAVO toegetreden en blijven we dus nog altijd – en met steeds meer landen – onder het Amerikaanse regenscherm zitten. Ernstiger is dat vanaf 1999 de NAVO omgevormd is van een verdedigingssamenwerking naar een organisatie die ook militaire interventies onderneemt. Een gevolg hiervan waren de omstreden bombardementen in het gewapende conflict van Joegoslavië.
Thans voelt in het bijzonder Rusland zich bedreigt door een omsingeling van NAVO-landen, die tevens overal legerbasissen bouwen en andere militaire geschut meebrengen. Dat kan ernstige gevolgen hebben voor de onderlinge verhoudingen op het Europees continent. Men zou kunnen stellen dat het opheffen van de NAVO een hoop spanningen wegneemt, met het benoemen van een nieuwe voorzitter blijkt echter dat de EU en de VSA verder het conflict opzoeken.
2 reacties op “NAVO benoemt nieuwe voorzitter”
De Navo was zeker een nuttige organisatie tijdens de koude oorlog. Hun interventies van de laatste jaren, vooral naar aanleiding van de zgn Arabische Lente, was volgens mij de naam van Gust Flater als bedenker zeker waardig. Geen enkel Arabisch land is democratischer geworden, de Islamfundamentalisten hebben overal meer zeggenschap gekregen, en de schaarse Christen in het midden oosten, zijn nu vogelvrij. Dank u Nato.
Het is een wijdverbreid (Nederlandstalig) misverstand dat de NAVO de afkorting zou zijn van de Noord-Atlantische Verdedigings-Organisatie, die zou opgezet zijn om de landen van West-Europa te beschermen tegen een mogelijke communistische dreiging vanuit Oost-Europa, met de toenmalige USSR als drijvende kracht.
De enige juiste afkorting is die van Noord-Atlantische Verdrags-Organisatie, waarin het “verdrag” er precies in bestaat, dat een agressie tegen één lidstaat van de Organisatie, automatisch gelijkgesteld wordt met een agressie tegen alle landen van de Organisatie.
Het is dus klinkklare onzin te beweren dat met de val van de Berlijnse muur de NAVO logischerwijze zou moeten hebben opgehouden te bestaan omdat één bedreiging – namelijk het communistisch axioma tot wereldoverheersing – zou verdwenen geweest zijn. Wat meer is: in september 2001 hebben de Verenigde Staten zélf het verdrag ingeroepen om na de aanslagen op de WTC-torens, de onbetwistbare steun van hun bondgenoten te verwerven. Volgens het verdrag gebeurde dat overigens volkomen terecht.
Het NAVO-bondgenootschap heeft trouwens ook te maken met het non-proliferatieverdrag dat het gebruik van kernwapens initieel beperkt tot vijf landen. Nochtans zal een eventuele nucleaire agressie ten opzichte van één NAVO-bondgenoot, quasi automatisch een nucleaire tegenreactie doen uitlokken. Maar aangezien Frankrijk en Groot-Brittannië hun kernarsenaal enkel ten dienste stellen van hun “eigen gebruik”, blijven de andere NAVO-lidstaten inderdaad afhankelijk van het zogenaamde “Amerikaanse regenscherm”, en daar is bitter weinig aan te verhelpen. Tenzij de tactische kernbommen op de Belgische luchtmachtbasis te Kleine Brogel (en het Nederlandse Volkel?) onder plaatselijk commando komen, maar daar zit niemand om te springen, dunkt me.
Het lijkt me overigens volkomen normaal dat een (militaire) organisatie die sedert vele jaren samenwerkt, deze samenwerking zonder grote moeilijkheden buiten de oorspronkelijke grenzen of limieten kan verderzetten, wanneer daarom gevraagd wordt, bijvoorbeeld door de UNO. Het zijn de politieke verantwoordelijken die voor de inzet van manschappen en materiaal rekenschap dienen af te leggen, en niet de militaire bevelhebbers, die de opdrachten uitvoeren die hen in Kosovo of elders in de wereld worden toevertrouwd.
Dat Rusland zich bedreigd voelt door de “omsingeling” van de NAVO dateert niet van gisteren, noch van “thans”.
Wie zich de moeite getroost om vanaf de marinebasis Hammerfest, bij de Noordkaap te Noorwegen, via het NAVO hoofdkwartier te Evere, Brussel, een lijn te trekken tot aan de Turkse luchtmachtbasis te Diyarbakir, zal vaststellen dat hij op een wereldkaart de bekken getekend heeft van een tang, die klaarstaat om Moskou plat te knijpen.
Die geografie is al miljoenen jaren zo en werd aan mij althans duidelijk gemaakt tijdens mijn legerdienst, lang vóór de val van de Berlijnse muur.
Anderzijds werd ook verteld dat na de Tweede Wereldoorlog “het Oostblok” niet demobiliseerde (lees: “niet ontwapende”) en dat het ene, namelijk het nijptangdreigement, dus het andere, namelijk de overmacht in conventioneel gewapende troepen, min of meer compenseerde.
(Tot grote vreugde van Jan Soldaat-militiaan, die absoluut geen zin had om te sneuvelen voor het vaderland en het prima vond dat de er zoiets bestond als “nucleair evenwicht”.)
Het opheffen van de NAVO en het benoemen van een nieuwe voorzitter heeft volgens mij dus ook niets te maken met een hoop spanningen weg te nemen of het conflict verder op te zoeken.
Op het strategisch belangrijke Krim-schiereiland is in de loop van de geschiedenis al vele malen “oorlog gevoerd” (cfr. Vlaanderen?) en het is ook al diverse malen van “eigenaar” gewisseld.
Zonder dat dit grote invloed had op de verhoudingen op het Europees continent.
Houden zo.
bertie