Vrijdag is die dag van de werkweek waar de productiviteitscurve een intense samenwerking aangaat met de zwaartekracht. Men voelt zich op vrijdag een beetje ambtenaar en de ambtenaren zijn helemaal ambetantenaren. RechtsActueel brengt u echter redding! Fleur de middagpauze op met deze weetjes en voor u het weet bent u het genie van het kantoor!

De Middeleeuwen.

“Een slechte periode om in te leven. Het durfde wel eens saai te zijn want de pest komt ook niet elk seizoen langs. De Kerk was een voorloper van het Derde Rijk en hield iedereen bewust in een onwetende ijzeren greep“. Tot zover de politiek-correcte (liberale) versie die wij te slikken kregen. We zullen er later nog wel eens op terugkomen, maar hier alvast vijf weetjes over dingen uit de Middeleeuwen die niet iedereen weet.

5. Stichting van universiteiten

Universiteiten hebben nog steeds voor velen het label “Tempel van de Wijsheid”. Ondanks de politiek-correcte zever die vele professoren de jeugd proberen in te drammen, kunnen we niet ontkennen dat zonder universiteiten wij veel minder technologieën tot onzer beschikking zouden hebben.

Zij zijn echter geen uitvinding van de Verlichting, noch van de (post)moderne tijd. De voorlopers van de universiteiten ontstonden in de negende eeuw in het Byzantijnse Rijk en de islamitische wereld. De echte universiteiten die naam waardig ontstonden in de 11de eeuw in het katholieke Europa te Bologna en Parijs. Zij moesten niet enkel dienen als centra van puur kennisoverdracht, maar verzorgden ook het onderzoek naar nieuwe denkbeelden en technologieën. Zij boden meestal theologie, rechten, geneeskunde en letteren aan (exacte wetenschappen m.b.t. technologie kon men leren kennen via de ambachten). Als u het ons vraagt, zijn dat ook de enige richtingen van de humane wetenschappen met een meerwaarde voor de samenleving.

4. Uitvinding van brillen

Of men bijziend of verziend is, doet er niet teveel meer toe in deze samenleving. Een klein defect aan de ogen (of “andersvisueel” indien men politiek-correct wil zijn) is voor velen van ons snel opgelost met een bril. Het vergrootglas komt uit de 9de eeuw van de hand van Ibn-Farnas. De bril zoals wij hem echter kennen komt uit Firenze en werd uitgevonden door Salvino D’Armate. De bril had echter nog geen haken om achter de oren vast te blijven staan en hij was enkel geschikt voor verzienden. In de 15de eeuw kwamen de eerste lenzen voor bijzienden.

Dankzij de Middeleeuwers is het resultaat van nachtenlang in het donker spelen op de NintendoDS/PSP in bed, wanneer men eigenlijk moest slapen, geen onoverkomelijk probleem meer en kunnen de uitbaters en personeelsleden van optiekers rustig hun boterham verdienen.

3. Remmen op de machthebbers

De Middeleeuwen wekken voor veel mensen het beeld op van een periode waarin een koning praktisch God op Aarde was. Wou hij iemand zijn hoofd afslaan? Goed voor de koning, minder voor het slachtoffer, want hij deed toch wat hij wou. Dat beeld van de absolute heersers is echter allesbehalve Middeleeuws en vindt zijn bron in de reformatie van Maarten Luther die de vorst absolute macht toekende (wat u als historicus zou moeten weten meneer De Wever). In de Middeleeuwen was men echter nog bezig met een evolutie naar een machtsbestel waarbij de vorst beperkt was in zijn doen en laten.

Kijken we maar naar Vlaanderen. Er was uiteraard nog de klassieke grondadel, maar een adeltitel suggereerde hier absoluut geen macht. Een traditie die Bourgondische hertogen nog meerdere keren hebben mogen ondervinden. Jan Zonder Vrees kreeg geen cent van de Vlamingen voor hun economische belangen gediend waren (wat een tijden) en Filips de Stoute zijn belastingsontvangers werden te Gent ter plaatse gelyncht (in Brugge hielden ze het kalmer en staken ze gewoon de belastingskantoren in brand). Maar ook juridisch gezien kwamen de charters op. De Magna Carta is het meest bekende document, ondertekend door Engels vorst koning Jan. Die grondwet bleek een vodje papier in de praktijk, maar het bestaan en het ondertekenen ervan door de vorst was een belangrijke primeur waar eeuwenlang is op teruggegrepen.  In Brabant heeft men het Charter van Kortenberg (1312) en de ganse Nederlanden hebben het Groot Privilege (1477). Het Charter van Kortenberg gaf het volk het recht tot openlijke opstand indien de vorst het Charter niet zou naleven en belastingen (die effectief éénmalig waren toen) mochten in drie specifieke gevallen geheven worden (gevangenneming vorst, riddersschap van de zoon van de heerser en het huwelijk van de dochter van de heerser).

2. Lage belastingen (in de mate dat ze bestonden)

Over belastingen gesproken. Eventjes naar een periode kort na de Middeleeuwen. Weet u nog waarom de Nederlanden destijds in opstand zijn gekomen tegen de Spaanse vorst Filips II? Een geheel aan zaken (waaronder conflicten met vorst die niet op de traditionele Middeleeuwse manier wou regeren), maar de druppel was (uiteraard) belastingen. De hertog van Alva had immers het onzalige idee gekregen hier ondenkbaar hoge belastingen te innen. Deze waren 1% belasting op onroerend en roerend goed, 5% op de verkoop van onroerende goederen en 10% belasting op roerende goederen (wat wij nu BTW zouden noemen). Deze gruwelijke belasting (die zelfs niet is doorgevoerd geweest, maar altijd in een forfait van 2 miljoen gulden) was onaanvaardbaar en voor je het wist waren de Nederlanden vertrokken voor tachtig jaar oorlog.

Wij zijn zeker dat de meeste mensen nu wel zouden tekenen voor het dubbele van die belastingen destijds.

1. Drank

Het is hier Vlaanderen, dus dit kan niet ontbreken. Men kan zagen en klagen wat men wil over de rol van de Kerk in de Middeleeuwen of daarna (meestal gebaseerd op linkse manipulatie van de feiten), maar de meeste Vlamingen zullen toch tevreden zijn met hun Westmalle, Trappist, Petrus, etc… Allemaal bieren die voortkomen uit de rijke kloostertraditie die hier begon in de Middeleeuwen. In de Middeleeuwen had men ook geen waterzuiveringsinstallaties zoals wij die nu kennen en het water was dan ook wel eens te vies om te drinken. De oplossing was simpel: iedereen dronk alcohol. Vaten werden niet altijd even goed gewassen en aangezien alcohol een resultaat van gisting was, kon u wel inbeelden hoe vrolijk het op de werkvloer kon zijn op een warme namiddag wanneer u stikte van de dorst. Het gezegde “water is voor de vissen” was niet zozeer gekscherend bedoeld, maar een kwestie van leven en dood (of toch een paar dagen maag- en darmkrampen).

Maar ook de distillatie (noodzakelijk voor sterkere dranken) is een Middeleeuws concept. U zult het niet geloven, maar in de technologische ontwikkeling om sterke drank te distilleren (ja, hier deden Middeleeuwers actief onderzoek naar in naam van de wetenschap) kunnen we niet rond de islamitische wereld heen. Distilleren bestond als sinds het oude Babylonië, maar doorging een revolutie door het onderzoek van islamitische alchemisten die op hun zoektocht naar de steen der wijzen wijn distilleerden. Geber ibn-Hayan (8ste eeuw) zijn gedreven onderzoek hiernaar uit *kuch kuch* wetenschappelijke interesse leidde tot een revolutie in distillering. Zijn ontdekking dat men de dampen die vrijkomen bij het verwarmen van wijn gebruikt kunnen worden, vond hij “van weinig nut, maar zeer belangrijk in naam van de wetenschap“. Hij zou de alembiek (Google is uw vriend) uitvinden, waarnaar het Brusselse bier lambiek genoemd is. Aangezien Brussel steeds meer een islamitische stad wordt, kan men misschien zijn naam op de flessen beginnen vermelden!

Tot zover deze weetjes. Bij leven en welzijn, tot volgende week vrijdag.