Een zonnige zondagmiddag, mensen op een terrasje, kermiskramen, een fanfare. Het lijkt een dorpstafereel als een ander, maar dan speelt de fanfare de ‘Vlaamse leeuw’: Het terras veert recht, zingt uit volle borst mee en gooit er ‘vliegt de blauwvoet, storm op zee’ achteraan. We zijn in Moelingen, één van de zes gehuchten van de prachtige Voerstreek, en het feest dat vandaag gevierd wordt is de vijftigste verjaardag van de terugkeer van de Voerstreek naar Limburg.
Op een straathoek treuren Franstalige affiches om ’50 jaar onrecht’, maar de sfeer in Moelingen is feestelijk. Vlaamse en Limburgse vlaggen wapperen, fanfares en schuttersgildes wandelen door de straten (volgens een parcours dat enkel voor echte Voerenaars te doorgronden is). Daartussen lopen honderden Voerenaars en veel Vlaamsgezinden uit gans Vlaanderen. Want de Voerenaars hebben nadrukkelijk alle ‘veteranen’ van zoveel jaren actie uitgenodigd om mee te komen feesten, en die zijn inderdaad op post. Wij legden een aantal onder hen de vraag voor: hoe voelen zij zich bij 50 jaar Voeren bij Limburg?
Guido Moons (VVB): ‘Tevreden, maar er is nog veel werk te doen; nu in de Vlaamse rand rond Brussel!’
Wim De Wit (voorzitter IJzerwake): ‘Ik heb aan deze streek veel memorabele herinneringen… En ben blij dat nu vaststaat dat we hier echt in Vlaanderen zijn.’
Frieda Brepoels (N-VA): ‘ Velen waren pessimistisch, maar de Voerstreek bewijst de Vlamingen dat de aanhouder wint. Er is hier nu goed lokaal bestuur voor alle Voerenaars, maar met respect voor alle (taal)wetten, zoals het hoort.’
Annicq Pontier en Jean Geeraerts (Vlaams Belang): ‘Samen zijn de Vlamingen erin geslaagd de Voerstreek al die jaren in de actualiteit en zo bij Vlaanderen te houden. We voelen dus fierheid en voldoening, als je strijdt en volhoudt kan je iets bereiken!’
Luk Vermeulen (Voorpost): ‘De Voerstreek was niet de enige Vlaamse overwinning, denk aan Leuven Vlaams, de Franse preken in Antwerpen, de loketten in Schaarbeek… Maar het is wel een belangrijke overwinning. De redding van de Voer is het resultaat van een goed samenspel van actiegroepen, Vlaamse Voerenaars, politici en ja zelfs de media.’
Leon Bancken (leider Harde Vlaamse Voerkern): ‘ De vroegere chef van de BOB en de advocaat die ons telkens uit de cel kwam halen staan hier nu een pint te drinken. Dat was vroeger anders… Destijds konden wij hier geen feest houden, onze vergaderingen werden uit elkaar geslagen, onze auto’s vernield. Wij Vlamingen hebben dan op straat onze macht laten zien: dat was zonder TAK, VMO en Voorpost nooit gelukt. Zij hebben ons geholpen met scha en schande voor velen, ik denk bv. aan Eriksson. Zij kwamen steeds op onze vraag, nooit zomaar op eigen houtje, en daar blijf ik hen dankbaar voor.’
Johan Sauwens (CD&V): ‘ Er is ons veel onrecht aangedaan bij de vastlegging van de taalgrens, en dat is hier een beetje rechtgezet. Als ‘mei ‘68’er heb ik altijd onrecht bestreden – en dat betekent ook opkomen voor de Vlaamse zaak, ook al was dat voor sommigen ‘verdacht’.
José Brabants (Voerense gids van de VMO): ‘Het is vandaag een prachtige dag, die leeuwenvlaggen in onze straten doen me iets… En ik denk aan de mensen die er niet meer kunnen bij zijn, zoals Wim Maes.’
Huub Broers (Burgemeester Voerbelangen, N-VA): ‘ Voeren is rustig geworden, en wordt dankzij Vlaams geld verder uitgebouwd, waarvoor we dankbaar zijn. Er zijn eigenlijk geen ‘Walen’ hier: wel Voerenaars die Frans stemden omdat ze in Luik werkten of luisterden naar de kasteelheer. Maar dat verandert: bij elke verkiezing gaan we vooruit omdat Voerenaars overstappen. In de tijd dat we van de straat geborsteld werden door Happart&Co was de steun van de ‘veteranen’ die hier vandaag zijn nodig. Onrechtmatige maatregelen zoals de verboden tegen onze carnavalsfeesten en optochten moesten doorbroken worden en dat is dankzij hen gelukt. Met dankbaarheid denk ik terug aan al diegenen die ons hier geholpen hebben, zoals dokter Jaak Nijssen, mijn vader Hubert Broers, TAK-leider Eric Crommelinck, provinciaal gedeputeerde Miel Smets, en een man als gouverneur Louis Roppe (CVP): die vernietigde telkens weer onwettige besluiten, waarna de Franstaligen alles volschilderden met ‘Roppe cochon’. Maar hij zwichtte niet… Dank ook aan al wie hier in de kwade jaren gemeente- of OCMW-raadslid was voor de Vlamingen, daar was moed voor nodig. Ik heb nooit gedacht dat we Voeren zouden verliezen, tenzij in die drie dagen dat in Brussel het plan op tafel lag om ons aan te hechten bij de toen nog tweetalige provincie Brabant. Dankzij een goedgezind perslek kwamen we dat te weten: we hebben betoogd, ons vastgeketend aan het parlement en een kranige Voerense dame heeft Mark Eyskens zelfs een oorvijg verkocht omdat die het plan verdedigde. Zo werd dat plan gekelderd. Dat was voor mij het kantelmoment: toen wist ik dat ze ons nooit meer van Limburg zouden kunnen losweken. En zo kon Voeren terug een gewoon en rustig dorp worden. Politiek ben ik een gelukkig man.’
Terwijl de trommels roffelen, de vlaggen wapperen, de kinderen genieten van de paardenmolen en het bier rijkelijk vloeit is het duidelijk: met die laatste woorden drukt de burgemeester ook het gevoel uit van zijn Voerenaars – en van de vele Vlaamse vrienden van Voeren uit alle hoeken van het land.
Dit artikel verscheen eerder in ‘t Pallieterke.
