Om deze 6 december af te vieren nog even een woordje over de echte heilige Nikolaas. De man ligt momenteel te rusten in Bari. Zijn schedel werd echter een tijd geleden door Russische forenzische experten onder handen genomen. Op deze manier kunnen we de goedheiligman een echt gezicht geven.
En als extraatje nog even een vertaald artikel (origineel hier, in mijn vertaling parafraseer ik bij momenten) van Taylo Marshall over de goedheiligman.
Toen Amerikaans president Teddy Roosevelt nog een gewone universiteitsstudent was, gaf hij ook les op een zondagschool voor kinderen uit de lagere school. Tijdens dit engagement gaf hij een dollar aan een jongen in zijn klas. De jongen had immers een pestkop het pak slaag van zijn leven gegeven omdat hij altijd kleine meisjes pestte. “Jij hebt gedaan wat goed was” sprak Roosevelt met trots. De kerkgemeenschap was echter niet akkoord. Roosevelt werd onmiddellijk ontslagen omdat hij het “onchristelijke principe” leerde dat zij die het verdienen enkele flinke kletsen dienen te krijgen.
Wel, als de traditie klopt, werd dat jongetje ook rijkelijk beloond door de goede ouwe Sint-Nikolaas. De goedheiligman zelf had immers in zijn leven de ketter Arius (grondlegger van het Arianisme) een flinke klap in het gezicht verkocht (sommigen spreken zelfs van een heus vuistgevecht). Arius verkondigde immers de ketterse leer dat Christus niet goddelijke was, maar enkel een wezen geschapen door God.
Tijdens het eerste oecumenische concilie van Nicea (325 nChr) werd Arius opgeroepen om zijn stelling over de minderwaardige positie van Christus tegenover God te verdedigen. Sint-Nikolaas had er echter geen oren naar, stond op en sloeg Arius met de vuist vol in het gezicht. Byzantijns keizer Konstantijn en de aanwezige bisschoppen reageerden met afschuw en namen Sint-Nikolaas zijn bisschopstitel direct af door zijn persoonlijk kopie van het Evangelie af te nemen en zijn pallium (een bisschoppelijk gewaad gedragen door de bisschoppen in het oosten).
Nu, als dat het einde van het verhaal was, zouden we Sint-Nikolaas waarschijnlijk niet kennen en zouden onze kinderen hem niet naar cadeau’s vragen. Echter, na zijn afzetting werd de man bezocht door Christus en de heilige maagd Maria terwijl hij in een cel zat voor zijn vuistgevecht met de ketter. Volgens de overlevering vroeg Christus aan Sint-Nikolaas “Waarom zijt gij hier?” waarop Sint-Nikolaas antwoorde “Uit liefde voor U, mijn Heer en mijn God“. Christus overhandigde hierna Sint-Nikolaas zijn daarvoor afgenomen kopie van het Evangelie. Daarna overhandigde Maria hem zijn tevens afgenomen bisschoppelijk gewaad.
Toen de Byzantijnse keizer Konstantijn hiervan hoorde, beval hij onmiddellijk het herstel van Sint-Nikolaas in zijn bisschoppelijke waardigheid. Vandaag wordt in de Kerk de geloofsbelijdenis van Nicea opgezegd.
Ik geloof in één God de almachtige Vader, Schepper van hemel en aarde, van al wat zichtbaar en onzichtbaar is. En in één Heer, Jezus Christus, eniggeboren Zoon van God, vóór alle tijden geboren uit de Vader. God uit God, licht uit licht, ware God uit de ware God. Geboren, niet geschapen, één in wezen met de Vader, en door wie alles geschapen is. [het vette stuk dat Sint-Nikolaas met doorslaggevende argumenten kon afdwingen, nvdr]
De bisschoppen kozen op het concilie dan ook Sint-Nikolaas zijn kant en die van Sint-Atanasius. Arius werd veroordeeld als ketter, wat ook een bijkomende klap moet zijn geweest naast die van de goedheiligman.
Dit verhaal is niet helemaal zonder controverse. Het concilie van Nicea is goed gedocumenteerd destijds en nergens vinden we een verwijzing terug naar deze episode. Maar het blijft wel een ietwat ander soort verhaal dan degene die we standaard horen over de goedheiligman. En tenslotte, het gezicht van Sint-Nikolaas op basis van zijn lichaam:
Zou dit niet de bron zijn van alles wat rond “Sinterklaas en Zwarte Piet” draait?
Yule (het oorspronkelijke ‘Kerstfeest’) hangt af van Wodan. Ook Sinterklaas, onderdeel van het Yulefeest, werd aan Wodan gespiegeld om hem zodoende te kunnen kerstenen en het grote feest naar christelijke hand te vervormen en het aan waarde te doen verliezen.
Het rijden over de daken gaat terug op de Noordse oppergod Wodan, die deze kunst ook beheerste. Nicolaas’ uiterlijk komt sprekend overeen met het uiterlijk van Wodan. Wodan reed op een schimmel, de achtbenige Sleipnir, waarmee hij door de lucht vloog. Meer Sinterklaastradities stammen af van Germaanse tradities.
Tijdens het Germaanse zonnewendefeest vroegen jonge meisjes aan Wodan een afbeelding van hun nog onbekende toekomstige geliefde. Tegenwoordig zijn dat de speculaaspoppen (‘vrijers’). Het gooien van cadeaus in schoorstenen stamt af van Germaanse offerplaatsen (vuurplaatsen). En ook de Zwarte Pieten stammen hiervan af: Odin werd bijgestaan door de 2 zwarte raven Huginn en Muninn. Vandaar ook de veer die Zwarte Piet op zijn pet, of in z’n oorring draagt.
De cadeautjes voor het paard van Sinterklaas, die voor de kachel worden gezet zodat ze door de schoorsteen meegenomen kunnen worden, verwijzen naar de offers die aan de god werden geschonken. Vreugdevuren (bonfires) werden vervangen door een vuur open haard.