Nadat we eerder al de VB-scores bekeken bekijken we zoals beloofd hier bij RechtsActueel ook de NVA-overwinning eens van dichterbij. Een overwinning die er zeker is in de percentages, maar minder in de doelstellingen. De lokale verankering is een feit, maar of de drie bondgenoten van Di Rupo, CD&V, SP.a en VLD, nu afgestraft zijn?
De beelden van een triomferende De Wever in het Antwerpse stadhuis en een huilende Patrick Janssens bepalen allicht ons beeld van deze verkiezingen: de NVA wint, de traditionele partijen zijn afgestraft. Alleen blijkt die indruk niet echt overeen te komen met de cijfers, waarbij we ons vooral baseren op die voor de provincieraadsverkiezingen.
In Limburg haalde het kartel CD&V-NVA in 2006 32,1%. Zondag traden ze apart aan: N-VA haalde 26,1%. Maar de CD&V haalde op eigen kracht ook 27,5%, en blijft dus stevig overeind. De twee ex-kartelpartners samen halen 53,6% en verbeteren dus de kartelscore uit 2006 met liefst 21,5%. Waar komt die winst vandaan? Open VLD levert 4,1% in, SP.a en Groen samen 10%, VB 9%. Als we ervan uitgaan dat de kartelscore in 2006 voor bijna de helft van CD&V en de helft van NVA was, dan gaan ze er allebei zowat 10% op vooruit. De winst van NVA stemt dan merkwaardig overeen met het verlies van het VB.
In West-Vlaanderen was het kartel CD&V-NVA in 2006 goed voor 37,8%, dit jaar klokten ze af op samen 52,9%: 27,6% voor CD&V, 25,3% voor NVA. Hun gezamenlijke winst is 15,1%. Die komt van VLD (-3,4%), SP.a (-4,3%) en VB (-9,8%). Als we ervan uitgaan dat CD&V en NVA elk 7,5% wonnen, dan komt de NVA-winst opnieuw in de buurt van het VB-verlies.
In Vlaams-Brabant haalde het kartel in 2006 29,3%, nu haalt CD&V 19,4% en NVA 25,8%, samen 45,2% of een winst van 15,9%. Die wordt geleverd door VLD (-2,3%), SP.a (-4,2%) en VB (-11,5%). Gelet op de grotere actualiteit van BHV lijkt het niet zo gek hier te veronderstellen dat NVA 10% won – opnieuw vooral ten koste van VB.
In Oost-Vlaanderen had het kartel in 2006 27,4%, dat wordt nu 20,3% voor CD&V en 26,4% voor NVA. Samen 46,4% of een winst van 19%. Die komt van VLD (-4,5%), SP.a (-4,6%) en VB (-11,6%). Als we ervan uitgaan dat CD&V en NVA ongeveer evenveel wonnen (+9,5%), dan komt de winst van NVA alweer ongeveer overeen met het verlies van het VB.
In Antwerpen tenslotte had het kartel in 2006 26,5%. Dit jaar werd dat samen 52,8% of liefst +26,3%: 16,9% voor CD&V en 35,9% voor NVA. Die komen van VLD (-6,1%), SP.A (-6,7%) en VB (-17,6%). Vanwege de enorme sprong vooruit van NVA mag ervan uitgegaan worden, dat de winst van 26,3% voor meer dan de helft haar werk is. En dat cijfer stelt opnieuw overeen… met het verlies van het VB.
Een paar conclusies dringen zich op. De NVA boekte een overwinning, daar bestaat geen twijfel over. De partij slaagde erin zich lokaal stevig op de kaart te zetten, met een reeks burgemeesters en schepenen als gevolg. Maar de doelstelling om CD&V af te straffen voor haar medewerking aan de regering Di Rupo lijkt niet behaald: ook die belgicistische machtspartij staat er nog steeds stevig. Er is verlies voor SP.a, maar dat lijkt in veel gevallen toch ook een beetje naar Groen en extreem-links te gaan. Het verlies van VLD is reëel, maar lijkt niet enkel naar NVA maar ook naar CD&V te gaan.
De enige echte overwinning die NVA bij nader inzien blijkt behaald te hebben is die… op het Vlaams Belang. Dat is fijn voor de NVA, maar of hier een dynamiek op gang is gekomen die in 2014 de boel grondig zal dooreen schudden valt dus nog af te wachten: Het losweken van kiezers van de drie traditionelen lijkt minder succesvol dan op eerste zicht gedacht. Daarnaast loert voor NVA het gevaar voor een nieuw cordon sanitaire, als het niet openlijk is dan misschien verdoken. En tenslotte biedt het ook kansen aan het VB: als het zichzelf met een grondig nieuwe voorzitter slim Vlaamsnationaal heruitvindt, het anti-immigratieverzet terug verstandiger formuleert, nieuwe thema’s ontwikkelt en verzoening realiseert met een reeks dissidenten, dan kan het wellicht met een opgefriste nationalistische boodschap op heroveringstocht gaan op de rechterflank van NVA. Want het gemor over de coalities met socialisten is daar nu al stevig aanwezig…
De toekomst zal dus moeten uitwijzen of 2012 echt een politieke aardverschuiving in Vlaanderen was, dan wel eerder een louter herschudden van de krachtsverhoudingen tussen de Vlaamsnationale formaties.
Awel ik kan me grotendeels in die analyse vinden. Zeker de boodschap aan het Vlaams Belang. De thema’s zijn zeker nog relevant, maar ze moeten op een verfrissende manier en misschien ook eens – mede – door andere mensen worden gebracht! Het VB is nog niet dood, maar zichzelf terug uitvinden is echt wel nodig!
Siegfried Bracke zei op tv toch in navolging van BDW dat ze “Vlaanderen van een smet hebben bevrijd” en dat iedereen de N-VA daar dankbaar moest voor zijn. Blijkbaar was het kapot maken van het Vlaams Belang dus de of minstens een van de doelstellingen.
Lijkt me volledig vertekende analyse, want sterkte van N-VA in 2006 wordt veel te groot ingeschat (17,5% in West-Vlaanderen, 16% in Limburg, 16% in Vlaams-Brabant en 20% in Antwerpen. Dit terwijl N-VA pas haar eerste grote succes boekte in 2009 met 13%…
Een aantal partijen hebben een ‘sociologisch’ minimum en maximum, een kritische grens als het ware. Zo is een gemiddelde score voor Groen tussen 5% en 8% hun potentieel. Gaan ze onder die grens, dan is er een ernstig probleem. Gaan ze over die grens, dan spelen ze boven hun niveau. Zo is er voor elke partij wel een onder- en bovengrens te bepalen.
VB speelde met zijn 24% in 2004 ruim boven het sociologische niveau. Gaat ze onder 10%, dan wordt het kritisch. VB lijkt momenteel te flirten met de 10%-drempel (nationaal), Groen speelt – door zich te verankeren aan SP-A, – ruim boven haar grens.
Dat klinkt O.K. Doch, wat zou de bovengrens zijn van het Vlaams-nationalisme in zijn geheel? Ik zie geen oplossing tegen het Belgisch onrecht onder de 50% en daarvoor moet men nog willen samenwerken. We moeten de burger afhelpen van zijn Belgisch nationalisme. Zijn afkeer voor de ‘bezetter’ moet uitgebreid worden met alle bezetters, ook de francofonie, de islam, enz. Terug naar de geschiedenis, maar wat verder dan WO1 en WO2.