Vijf jaar geleden werd Duitsland getroffen door een menselijke tsunami – migranten uit de burgeroorlogen van Syrië, Irak, Afghanistan, Libië … Dit werd in gang gezet nadat Angela Merkel de beroemde “Wir schaffen das” uitspraak deed. (We kunnen het aan).

In augustus 2015 realiseerden de BRD-autoriteiten zich: tegen het einde van het jaar zullen ongeveer 800 duizend migranten het land binnenkomen – 5 keer meer dan in het recordjaar 2014. (Sinds het begin van de jaren 2000 was de ‘norm’ zelfs 35 duizend per jaar) De mensenstroom uit het Midden-Oosten verzamelde zich in Turkije en stroomde van daaruit via Griekenland, Noord-Macedonië, Servië en Hongarije de Europese Unie binnen. Hongarije accepteerde, in overeenstemming met de EU-regels, tegen de zomer van 2015 150 duizend migranten, maar al in juni begon premier Viktor Orban met de bouw van een ‘hek’ aan de grens met Servië en verscherpte de voorwaarden voor het opnemen van migranten. De EU-media waren verontwaardigd over het politiegeweld en toonden een treinstation in Boedapest vol migranten. Op 2 september, toen het lichaam van de tweejarige Alan Kurdi, die vermoedelijk was verdronken tijdens het oversteken vanuit Turkije, aan de Griekse kust lag, publiceerde Bild zijn foto, omlijst door een zwarte lijst. Op 31 augustus pikte de tabloid de woorden van Merkel op “We kunnen het aan” en vroeg: “Wie zijn WIJ en wat zijn onze waarden als we dit toestaan?” Maar Merkel, toen ze sprak van “We kunnen het aan”, zei dit voor de bühne: haar regering had gewoon geen plan.

Maar de migranten wachten niet plannen of toestemming niet af. Dit werd duidelijk op 4 september, toen 3.000 migranten te voet (ongeveer 700 km) naar de BRD gingen, omringd door televisieverslaggevers uit meerdere landen. De actie kreeg meteen de naam March of Hope. Premier Orban heeft uit ‘humanitaire’ overwegingen bussen toegewezen voor de mars om snel Oostenrijk te bereiken (180 km). Oostenrijk kon de invasie niet alleen aan en vroeg om hulp van zijn grote buur – Duitsland. Op 6 september jubelde Bild: “Ze mogen naar ons komen – Merkel heeft een einde gemaakt aan de schaamte van Boedapest.” Tegen de avond van 6 september bedroeg het aantal migranten op het station van München meer dan 17 duizend en groeide elk uur. Er was geen registratie en zelfs geen verificatie.

De grensdienst stelde voor de grens te sluiten. Merkel weigerde, in de veronderstelling dat een poging om de mensenstroom met waterkanonnen, gas of wapens te stoppen zou leiden tot onvoorspelbare gevolgen voor Europa en voor het imago van Duitsers. Wat belangrijk is te weten: Merkel nam deze beslissing in feite alleen, zonder debat in de Bondsdag (er was geen tijd was het antwoord) en zonder de Duitsers op de televisie toe te spreken. De bondskanselier gebruikte niet eens het woord crisis. Maar de crisis was wel er wel. Ook binnen de eigen regering: Horst Seehofer, leider van de Beierse Partij (CSU), onderdeel van de regerende coalitie, noemde Merkels aanpak “Een triomf van wetteloosheid”.

De beslissing van Merkel werd door sympathisanten gelegd bij het christelijke wereldbeeld en opvattingen van de bondskanselier, maar feit is dat het duidelijk de EU-verdragen schond: Duitse gastvrijheid verdeelde de EU zo dat ze tot vandaag de dag enkel migratiebeleid kan functioneren. De onderhandelingen tussen Ankara en de EU (die werden voornamelijk geleid door de Duitsers) eindigden in 2016 met een deal: de EU betaalt Erdogan 6 miljard euro, maar hij laat geen migranten vrij. Helaas werkt ook dit mechanisme niet goed: dit voorjaar is het zover gekomen dat de Turkse autoriteiten Syrische migranten met bussen begonnen af ​​te leveren aan de grens met Griekenland.

Door het coronavirus is de situatie ronduit catastrofaal. Onder deze migranten – en dat zijn er meer dan een miljoen – zijn er veel besmet, maar ze willen wel graag zo snel mogelijk naar de EU. Op sommige plekken, zoals op het eiland Lesbos, werd brandgesticht en zo moesten migranten van het eiland worden geëvacueerd. Smokkelaars schakelden over op het vervoeren van migranten van Libië naar Italië en Malta. Er zijn dagelijks meldingen van verdronken mensen, maar de EU kan het niet eens worden over een gemeenschappelijke aanpak van het grensprobleem. Wat moeten oorlogsschepen doen als een groep migranten op zee zien drijven? Laten verdrinken? Dat kan niet. Ze worden afgeleverd in Italië en dit zorgt zowel daar als in de EU voor veel protesten. Vanwege de pandemie is gezamenlijk optreden onrealistisch: de bespreking van een nieuw EU-pact over migratie- en asielregels loopt nog altijd.

Onlangs werd Merkel op een persconferentie gevraagd of ze haar spreuk ‘We kunnen het aan’ nu wilde herhalen. Ze gaf er de voorkeur aan om ontwijkend te antwoorden – het is onmogelijk, lieten mensen uit haar omgeving weten, om de zin uit de historische context te halen.