Ons bericht dat een leerkracht van de school GTI in Beveren met een brutale brief aan de ouders een strafstudie oplegde aan twee moedige Vlaamse scholieren, omdat ze weigerden een moskee binnen te gaan, werd druk gedeeld en besproken in Vlaanderen. Ook mainstreammedia als Het Laatste Nieuws, het Nieuwsblad en Gazet van Antwerpen berichtten erover. Eerste belangrijke feit: de strafstudie is ingetrokken! Dat verheugt ons natuurlijk ten zeerste: het bewijst dat de school nu zelf ook haar fout inziet. Tweede feit: de school zou tegen ReActNieuws een klacht hebben ingediend wegens ‘schending van de privacy’ en ‘laster en eerroof’. Dan nemen wij natuurlijk de telefoon en bellen naar onze ‘huisadvocaat’, jurist Rob Verreycken.

De school GTI Beveren zou klacht indienen tegen ReActNieuws wegens ‘schending van de privacy’. Dit omdat we de naam van de leerkracht gepubliceerd hebben. Moeten we nu bang zijn?

Nee, dat denk ik niet. Laten we niet vergeten waar ‘privacy’ over gaat: het recht op een privéleven, gescheiden van een publiek leven. Dit verhaal is aan het rollen gebracht door de betrokken leerkracht zelf, een volwassen vrouw, die een woedende brief gestuurd heeft naar minstens twee ouderparen. In die brief neemt ze openlijk stelling in over een momenteel actueel en controversieel thema: het verplichten van schoolkinderen om in moskeeën binnen te gaan, en deelt ze meteen ook een zware sanctie uit, een strafstudie. Als men een brief aan iemand stuurt, hoeft de bestemmeling die niet geheim te houden; die mag die brief doorsturen aan vrienden, andere ouders, kennissen…

Een nieuwswebsite als ReActNieuws kan die vervolgens oppikken en dat dan eveneens publiceren, met een duidelijke mening erbij. Een schending van de privacy is dat niet. Het zou dat pas worden als ReActNieuws zou bericht hebben over de woonplaats, de hobby’s, het gezins- en relatieleven van de betrokken leerkracht, maar dat is niet gebeurd. De straffe rechtse mening van ReActNieuws tegen een moskeebezoek staat in rechtstreeks verband met de straffe linkse mening die de leerkracht vertolkt heeft in haar brief pro moskeebezoek, en dat is de essentie van vrije meningsuiting in een democratie: de botsing van (straffe) meningen.

Zijn de ouders dan ergens in de fout gegaan door communicatie met de school naar buiten te brengen?

Scholen en directies wekken graag die indruk, maar: nee, er is geen enkele regel die zegt dat ouders de communicatie tussen henzelf en de school geheim moeten houden. Wel integendeel: brieven en emails mogen gebruikt worden in bezwaren tegen sancties, voor rechtbanken, maar ook in het publieke debat en dus bv. op Facebook of richting nieuwswebsites als ReActNieuws. Of dat altijd opportuun is, is een andere vraag: bij ‘gewone’ discussies tussen ouders en scholen over punten of examens doet men er goed aan, discreet te blijven. Maar in dit geval bewijst de grote weerklank van het bericht dat het thema ‘islampropaganda via moskeebezoeken op scholen’ leeft in het publieke debat, en dat publicatie van de brief dus zeker verantwoord was.

De leerkracht zou bedolven zijn onder de ‘haatberichten’. Wat denkt u daarover?

Ik stel eerst vast dat ReActNieuws daar in het oorspronkelijke bericht niet toe opgeroepen heeft: ReActNieuws draagt daar dus geen verantwoordelijkheid, want al wie iets schrijft of stuurt aan de leerkracht is zelf verantwoordelijk voor wat daarin staat. De term ‘haatbericht’ heeft juridisch geen betekenis: je krijgt toch de indruk, dat wanneer een rechtse mening geuit wordt tegenover een linkse mens, dat nogal snel als ‘haatbericht’ bestempeld wordt… De vrije meningsuiting geldt ook hier: als een linkse leerkracht een straffe linkse mening formuleert in een brief aan ouders, dan mogen rechtse mensen haar in straffe bewoordingen hun ongenoegen meedelen. De wet stelt echter grenzen: er mag niet gedreigd worden, er mag niet belaagd of gestalkt worden (dus geen 10 berichten), en er mag niet ‘beledigd’ worden. Als men dus in zo’n situatie iemand wil melden dat men niet akkoord is, dan doet men dat best kort, zakelijk en hoffelijk.

Er wordt ook nog gesproken over een klacht wegens ‘laster en eerroof’?

Het misdrijf laster en eerroof is er pas als je iemand beschuldigt van een welbepaald feit dat hem aan de publieke verachting blootstelt en dat je voor een rechtbank zou kunnen bewijzen: bv. Jan Janssens heeft als penningmeester van de Vissersclub geld uit de kas gepikt. In dit geval is er echter geen ‘feit’: de leerkracht wordt niet beschuldigd van een misdrijf. Wat er wel is, is een handeling: een verplicht moskeebezoek gevolgd door strafstudie. Die handeling wordt dan voorwerp van debat, en of die handeling haar aan ‘de publieke verachting’ blootstelt hangt maar af van je perspectief: rechtse mensen vinden die handeling verachtelijk, maar linkse mensen juichen die juist toe. Hier kan dus geen laster en eerroof zijn, aangezien er geen ‘feit’ is; waar het om gaat is de publieke en politieke interpretatie van een handeling, en dat vormt nu net de kern van het publieke debat, en dus de vrije meningsuiting.

Naar de kern van de zaak dan: de school en de leerkrachten schermen met een ‘verplichting’ vanuit de Vlaamse overheid, met ‘leerdoelstellingen’, ‘leerplannen’, ‘interconfessionele competenties’… Kan dat eigenlijk, leerlingen meeslepen naar moskeeën?

Onderwijsmensen schermen graag met die jargonwoorden, en voelen zichzelf gesteund door allerlei vrij linkse gelijkgezinden in directies, inspecties, overheden, inrichtende machten… Ze vergeten echter de juridische ‘hiërarchie der normen’: een school is volledig onderworpen aan de Grondwet, de Mensenrechten (waaronder de Kinderrechten), en de Onderwijsdecreten.

De Grondwet stelt in artikel 20: ‘ Niemand kan worden gedwongen op enigerlei wijze deel te nemen aan handelingen en aan plechtigheden van een eredienst of de rustdagen ervan te onderhouden.’

Dat is helder, me dunkt: bij het betreden van een moskee wordt van mensen geëist dat ze hun schoenen uittrekken en dat is een rituele handeling van de islam die wijst op onderwerping en onderdanigheid aan Allah. De twee scholieren hadden dus het volste recht die handeling te weigeren en buiten te blijven. Geen enkel leerplan, doelstelling, leerkrachtenoverleg of wat dan ook kan die bepaling uit de Grondwet ‘overrulen’. Ze is altijd en overal van kracht.

De school blijkt met het naleven van wettelijke bepalingen grote problemen te hebben, want ze was eerder ook al heel actief bij de klimaatacties, die duidelijk de agenda van de politieke partij Groen dienen. De onderwijsdecreten verbieden nochtans nadrukkelijk politieke activiteiten op school. Ook dat heeft zeker bijgedragen aan de felle reactie van de ouders in dit geval.

Tenslotte garandeert artikel 13 van het Kinderrechtenverdrag uitdrukkelijk de vrijheid van meningsuiting, ook aan minderjarigen. De vreedzame weigering van de twee scholieren om een moskee binnen te gaan, valt daar zeker onder. Door daarvoor een sanctie op te leggen miskende de school dat basisrecht.

Als ik u zo hoor is de school dus veel zwaarder in de fout gegaan dan ReActNieuws?

Absoluut. Het feit dat men de strafstudie terug intrekt is daarvan het duidelijkste bewijs. Als die twee kinderen ook maar het minste nadeel ondervinden van de hele zaak, dan raad ik de ouders aan prompt de nodige klachten en bezwaren in te dienen op basis van Grondwet, Kinderrechten en Onderwijsdecreten; de mogelijkheden daarvoor staan vermeld in het Schoolreglement.

De leerkracht zou nu ‘ziek’ zijn, en thuis blijven; de kans is groot dat men dit in de schoenen wil schuiven van leerlingen, ouders, rechtse mensen, ReActNieuws… Hoe bekijkt u dat?

Als iemand ziek is kan men hem of haar menselijk gezien enkel een spoedig herstel wensen. Maar als men die ziekte aan de reacties na een bericht op een nieuwssite wil koppelen, dan moet men wel een oorzakelijk verband kunnen aantonen, en nagaan: welke handeling heeft de keten van gebeurtenissen in gang gezet? Startpunt is niet het bericht van ReActNieuws, maar wel de woedende brief van de leerkracht aan de twee ouderparen, waarin een zeer controversieel standpunt pro moskeebezoek werd ingenomen. De leerkracht heeft daarmee gebruik gemaakt van haar vrijheid van meningsuiting.  Maar dan mag men ook niet verwonderd zijn, dat daarop een even felle tegenreactie komt.

Een Engels spreekwoord luidt: ‘If you can’t stand the heat, get out of the kitchen’. Dat principe wordt onderschreven door de Belgische rechtspraak, die aanvaardt dat in het publieke debat meningen veel forser en heftiger mogen geformuleerd worden dan in een privégesprek, zonder dat dat een fout vormt. Een leerkracht die fors en fel aan politiek doet zal rekening moeten houden met een forse en felle polemiek. Als een leerkracht daar niet tegen kan, dan kan ze zich wellicht beter beperken tot datgene waarvoor ze opgeleid is:  lesgeven en kennis overdragen in haar klaslokaal. Want wie kaatst, moet de bal verwachten. Ook dat is eigen aan vrije meningsuiting.

Tot slot. Ikzelf word als ‘aanstoker’ van het artikel vermeld in twee verschillende grote kranten met naam en toenaam, terwijl het artikel niet van mijn hand was, ik de inhoud evenwel onderschrijf, maar dus niet aansprakelijk kan gesteld worden voor het bewuste artikel. Zou mijn kandidatuur voor de komende verkiezingen bij het Vlaams Belang (klik hier) hier mee te maken kunnen hebben? En is dat dan geen laster en eerroof?

Uiteraard word je geviseerd omdat je kandidaat op de VB-lijst bent. Maar nee, het kan geen laster en eerroof zijn, omdat je ook hier niet echt van een ‘feit’ beschuldigd wordt: ook al is dat artikel niet van jouw hand, het zou geen misdrijf zijn mocht dat wel zo zijn, want er is niks verkeerds gepubliceerd. Je zou kunnen vaststellen dat de leugenpers in de fout gaat, en als er een fout is, een schade en oorzakelijk verband, dan zou je daarvoor schadevergoeding kunnen eisen. Maar zo’n procedure is lang, moeilijk en duur.