Onze redacteur Hector Van Oevelen heeft de winterse koude van Vlaanderen even verlaten en bevindt zich momenteel voor lange tijd bij ons broedervolk, de Afrikaners, in Zuid-Afrika.  Daar verblijft hij bij vaderlandslievende Afrikaners.  Hij stuurde ons dit verslag door van de ‘Geloftefeesten’ die hij bijwoonde: feesten waarbij de diepgelovige Afrikaners elk jaar op 16 december en dit sinds 1838 (!) God danken omdat Hij hen de overwinning liet behalen op een Zoeloe-overmacht, in de Slag bij Bloedrivier in Oranje-Vrystaat.

Al meer dan twintig jaar lang doet de ANC-regering haar best om het Geloftefeest op 16 december, de traditionele herdenking van de overwinning bij Bloedrivier van 462 Boeren op ongeveer 13.000 Zoeloes, te vervangen door een Verzoeningsfeest voor alle “kleuren” van de Regenboognatie. De regering vangt bot, alleszins bij de Afrikaners. Het aantal vieringen van Geloftedag neemt elk jaar toe en trekt steeds meer volk en – heel opvallend – steeds meer jong volk.

Het van hogerhand “gemaakte” verzoeningsfeest wordt meegenomen als een vrije dag waarop niet gewerkt hoeft te worden, een beetje te vergelijken met 21 juli voor de Vlamingen. Geloftedag, daarentegen, trekt elk jaar meer volk van alle leeftijden. Ik telde een kleine honderd vieringen in steden en dorpen over alle provincies van dit grote land (37 keer ’t belgiekske!) verspreid.

Grote publiekstrekker was natuurlijk het robuust-sobere Voortrekkermonument in hoofdstad Pretoria, niet zozeer om de herdenking van 1838, die zo neutraal en a-politiek mogelijk wordt gehouden om geen enkele “groep” te choqueren, maar om het architecturaal hoogstandje van de zonnestraal die om klokslag 12 uur mooi gemikt op het symbolische graf van Voortrekkerleider Piet Retief de belijdenis uit Die Stem doet oplichten: “Ons vir jou, Suid-Afrika”.

Gelofte

Zelf mocht ik twee Geloftefeesten meebeleven. In het landelijke Coligny, deelgemeente van Lichtenburg, waar het indrukwekkende ruiterstandbeeld pronkt van generaal Koos de la Rey (rondom ontsierd door afval en viezigheid…).  In de zaal moesten inderhaast stoelen worden bijgezet. Na de Nederduits Gereformeerde dienst, die de dominee voorzichtigheidshalve aanving met de waarschuwing “Dit is nie polities nie”, was het woord aan gastspreker Herman Victor van Pretoria, aangekondigd als “Onderwyser en Boer”.

In zijn historisch overzicht, dat zeer volledig was, vanaf Jan van Riebeeck in 1652 tot Jacob Zuma vandaag, schuwde hij de politiek geenszins. Hij noemde de wereldwijd vereerde Mandela een “icoon van het terrorisme” en durfde het, uit hoofde van het Afrikanervolk, zelfs te hebben over separatisme, al is dat ook in dit land een streng verboden woord. Vechten voor onze rechten, het liep als een rode draad door heel zijn overzicht: “ En nimmer word die stryd volstry voordat my volk sy vryheid kry!”  Geen verdrukker krijgt een volk klein, drukte de onderwijzende Boer zijn aandachtig gehoor op het hart: “Vrijheid leeft voort in de harten. Je blijft een volk!” Voor de Boeren betekent dat: een volk dat gelooft en bidt. Ja, Vlaamse twijfelaars aan het nut van de H. Mis voor de Ijzerwake, een volk dat nog steeds de negen dagen herhaalde Gelofte van december 1838 aan kinderen en kleinkinderen en achterkleinkinderen overdraagt: Hier staan ons voor die Heilige Godvan hemel en aarde om ’n gelofte aan Hom te doen, dat as Hy ons sal beskerm en ons vyand in ons hand sal gee, ons die dag en datum elke jaar as ’n dankdag soos ’n Sabbat sal deurbring en dat ons ’n huis tot Sy eer sal oprit waar dit Hom behaag, en dat ons ook aan ons kinders sal sé dat hulle met ons daarin moet deel tot nagedagtenis ook vir die opkomende geslagte.  Want die eer van Sy naam sal verheerlijk word deur die roem en die eer van oorwinning aan Hom te gee.  Ons mag nie anders nie.’

In Mabula, groen Bosveldgebied aan de voet van de Waterbergen, werd het bevlogen woord gevoerd door een spreker die ook in Vlaanderen al lang geen onbekende meer is: Henk van de Graaf. Als God die 462 dappere Boeren toen niet de hand boven het hoofd had gehouden, betoogde hij, had 16 december 1838 het einde betekend van het Boerevolk-in-wording, want Dingaan zou het tot de laatste man en vrouw en kind hebben uitgeroeid. Nu is ons volk hier een minderheid, vervolgde hij, maar zolang de “minderheid van de minderheid van ons volk” trouw blijft aan ons ideaal van volksvrijheid, zal God ons niet in de steek laten en ons weer vrijheid geven: staatkundige, culturele en vooral geestelijke vrijheid onder de wapperende Vierkleur (hvo: Transvaalse strijdvlag).  Slot van zijn toegejuichte rede: “My Broeders en mede-volksgenote, hier staan ons voor ’n Heilige God van hemel en aarde om ’n Gelofte aan Hom te betaal, omdat ons nie anders mag nie, omdat ons nie anders kan nie, omdat ons nie anders wil nie!”

Ziezo, beste lezers in Vlaanderen en omstreken, ik hoop dat jullie geen probleem hebben met de door mij aangehaalde Afrikaanse taal en nog minder met de Afrikaanse trouw aan een volksideaal…

H V O