Zondag 28 september organiseert de VVB afdeling ‘Pajottenland’ een familiewandeling op en rond de Kesterheide. De deelnemers zullen de plaatselijke bezienswaardigheden aandoen zoals de geuzestekerij De Cam, een volksinstrumenten museum, het Navo communicatiecentrum, een bomentuin, de ‘Ijzeren man’ en… het voormalige praalgraf van Staf De Clercq.

Deze laatste ‘bezienswaardigheid’ kent een bewogen geschiedenis die we u niet willen onthouden.

De Kesterberg in de Vlaams Brabantse gemeente Gooik is een natuurlijke heuvel die door geologen een “getuigeheuvel” wordt genoemd. De vorm van de heuvel is daarbij een aanduiding (‘getuige’) voor hoe het landschap er lang geleden uitzag. Met zijn 111,86 meter is deze heuvel het hoogste punt van Zuid-West Brabant. Vanaf de afgevlakte top van deze heuvel kan je genieten van een prachtig panorama: het groene Pajottenlandse landschap met in de verte de flatgebouwen van Brussel, het justitiepaleis en de basiliek van Koekelberg en  bij klaar weer het Atomium.

Ooit was deze heuvel het schuiloord van de beruchte roversbende ‘de tongsnijders’ die in de jaren 1780 – 1790 de regio onveilig maakten… De Kesterheide was in 1798 dan weer de uitvalsbasis voor gewapende acties van opstandige boeren tijdens de boerenkrijg.

Maar de Kesterheide was ook getuige van heel wat Vlaams nationalistisch militantisme. Op de Kesterheide hielden Vlaamsgezinden (op initiatief van o.a. Staf De Clercq) in de jaren ’20 en ’30 van de vorige eeuw druk bijgewoonde ‘Vlaams nationale landdagen’. In 1926 werd een dergelijke landdag zelfs verboden wat leidde tot hevige incidenten.

In 1935 hees niemand minder dan August Borms er de VNV-vlag op een landdag die toen voor het eerst georganiseerd werd door het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV). In mei1936 volgde een tweede VNV landdag. Duizenden Vlamingen namen aan deze manifestatie deel en toonden een nieuwe eenheid in de tot dan hopeloos verdeelde Vlaamse beweging.

Tijdens de tweede wereldoorlog probeerde het VNV om via samenwerking met Duitsland haar doelstellingen te verwezenlijken. Toen Staf De Clercq in 1942 plots stierf bevond het VNV zich zowel politiek als militair in de “collaboratie” met Duitsland.

De VNV leider werd op 27 oktober 1942 begraven op de begraafplaats in Kester. Het zou niet zijn laatste rustplaats worden…

Het VNV bouwde een sober maar monumentaal praalgraf op de Kesterheide in ijzerzandsteen. (Het werd nooit volledig afgewerkt…) Een eeuwige wacht zou permanent aan het graf van de historische VNV leider postvatten.

Een jaar later werd zijn lichaam met militaire eer herbegraven in het praalgraf op de Kesterheide. Die plechtigheid werd massaal bijgewoond door duizenden Vlaams nationalisten.

Maar de krijgskansen keerden…Duizenden jonge Vlamingen sneuvelden in de meedogenloze strijd aan het oostfront. Na de oorlog wachtte voor de overlevenden jaren gevangenis. Een niets ontziende repressie keerde zich tegen de echte en vermeende collaborateurs en eigenlijk tegen alles wat min of meer Vlaamsgezind was.

Ook hier was de Kesterheide getuige van één van meest schandelijke en lugubere gebeurtenissen uit de na-oorlogse repressie. Het praalgraf van de VNV-leider werd in oktober 1944 vernield door een bomaanslag. Er volgde een tweede grafschennis in mei 1945. Een bende gewapende mannen die zichzelf ‘weerstanders’ noemden hielden nadien een macabere kroegentocht met de resten van de VNV leider. Eén van de grafschenners bewerkte het lijk zelfs met een pikhouweel…Na de nachtelijke orgie werd de kist schaamteloos langs de weg achtergelaten. De kist met het lichaam van De Clercq kreeg uiteindelijk een anoniem graf aan de kerk van Leerbeek. Geen naamplaatje, geen kruis, geen herkenningsteken, niets…

In 1968 stootten de gemeentelijke grafdelvers naar aanleiding van de begrafenis van een inwoner van Leerbeek op de kist met de stoffelijke resten van De Clercq . Het nieuws verspreidde zich snel in de streek en daardoor kwamen enkele nationalisten te weten waar het graf van De Clercq zich ongeveer moest bevinden. In 1969 kwamen enkele honderden Vlaams nationalisten bijeen op de Kesterheide om Staf De Clercq te herdenken. Op het kerkhof van Leerbeek werd een bloemenkrans neergelegd. De weduwe van de VNV leider heeft tot haar dood geprobeerd om haar echtgenoot een waardige rustplaats te bezorgen in hun grafkelder te Asse. Het mocht niet baten. Vierendertig jaar heeft de, ooit immens populaire, Vlaamse voorman in een slijkgreppel gelegen…

Tot in 1978 het stoffelijk overschot van Staf De Clercq werd opgegraven door Bert Eriksson en enkele leden van de Vlaamse Militanten Orde (VMO). Na bemiddeling van Rik De Ghein (toenmalig secretaris van het Ijzerbedevaartkomitee) en van Leo Vanackere (CVP-senator) werd uiteindelijk de toestemming gegeven om De Clercq naast zijn vrouw te begraven op het kerkhof van Asse.

Eind de jaren ’80 van vorige eeuw werd de bomkrater in het midden van het praalgraf door Vlaamse militanten dichtgegoten met beton en werd opnieuw de naam Staf De Clercq op het bouwwerk aangebracht. Een deel van de ijzerzandsteen die het VNV voorzien had voor de afwerking van het praalgraf van Staf De Clercq werd in 1946 gebruikt om… een monument voor de Weerstand te bouwen in Diest (Het monument staat tot vandaag op het Weerstandsplein), sommige weerstanders kenden echt geen schaamte!

Bron: https://inventaris.onroerenderfgoed.be/dibe/relict/61104

Naar aanleiding van de 120-ste verjaardag van Staf De Clercq organiseerde Voorpost in 2004 een herdenkingsplechtigheid op de Kesterheide en sindsdien wordt het terrein jaarlijks opgekuist door militanten van Voorpost. Een infobord herinnert de schaarse wandelaars aan de lugubere geschiedenis van het praalgraf.

Het perceel op de Kesterheide waar de resten van het praalgraf zich bevinden is vandaag eigendom een kleindochter van De Clercq en stond onlangs te koop. Met een eventuele verkoop van het perceel bouwgrond zal wat rest van het praalgraf van Staf De Clercq allicht afgebroken worden. Een tastbaar stukje geschiedenis van de Kesterheide en een herinnering aan de woelige tijden voor en na de tweede wereldoorlog zal dan definitief verdwenen zijn.

De familiewandeling van de VVB Pajottenland is een aanrader voor wie deze prachtige streek rond de Kesterberg wil leren kennen. De levensgenieters onder ons zullen de wandeling allicht afsluiten met een heerlijk glas geuze of kriekenlambiek bij een Boêrenbouteram mei plattekèès…

Info over de VMO actie ‘operatie Delta’:
http://www.vlaamsemilitantenorde.com/delta.htm

184 foto’s over de plechtigheid naar aanleiding van de begraving van De Clercq op de Kesterheide in 1943:
http://pallas.cegesoma.be/pls/opac/opac.search?lan=F&seop=2&sele=51&sepa=48&doty=&sest=&chna=&senu=11410&rqdb=1&dbnu=1

2 foto’s van het oorspronkelijke praalgraf op de Kesterheide:
http://pallas.cegesoma.be/pls/opac/opac.search?lan=N&seop=2&sele=51&sepa=2&doty=&sest=&chna=&senu=14994&rqdb=1&dbnu=1