Enkele dagen geleden raakte het nieuws bekend dat de kredietwaardigheid van het ESM afgewaardeerd werd van AAA naar AA+. Net zoals bij de afwaardering van de Franse kredietwaardigheid vinden de media dit nauwelijks vermeldenswaardig. Er werd zelfs met geen woord over gerept in het journaal. Hoewel de ratingbureaus hun beoordeling af en toe laten afhangen van politieke motivaties kunnen we toch niet blind zijn voor deze veelzeggende afwaardering.

Het ESM bestaat nog maar sinds oktober, werd in het leven geroepen om de Europese mammon (de eurozone) recht te houden en laat zich onbeperkt financieren door de leden van de eurozone. Inderdaad, onbeperkt want hoewel de lidstaten aanvankelijk een bijdrage moeten storten aan het fonds kan de raad van bestuur ten allen tijde beslissen tot een kapitaalverhoging. Daarnaast staan de leden garant voor de ESM-obligaties (‘euro-obligaties’) die worden uitgegeven. Al het geld dat via die obligaties wordt opgehaald moet inclusief de rente, door de leden worden opgehoest. Maar als de kredietwaardigheid van het ESM wordt aangetast dan kan die rente wel gaan oplopen. Kredietwaardigheid kun je namelijk gelijkstellen met geloofwaardigheid. Hoe minder geloofwaardig het ESM wordt, hoe hoger de rente wordt en/of hoe minder personen zo gek gaan zijn om er nog in te investeren. Spanje en Griekenland hebben aangetoond dat het zo’n vaart kan lopen. Het gevolg is dat er minder geld wordt opgehaald, de meest productieve leden van de eurozone de schulden van het ESM gaan mogen betalen en de drukpers van de ECB in werking zal worden gesteld om extra geld bij te drukken.

Als de kredietwaardigheid nog verder daalt dan zal het ESM een flop worden. Als in deze omstandigheden een (Spaanse, Italiaanse, Griekse of Beligsche) grootbank in financiële nood geraakt dan zit de eurozone met een probleem. Dat scenario is niet ondenkbeeldig aangezien een bank het grootste deel van het deposito dat wij er hebben gestort uitleent aan een andere bank. Die leent het op haar beurt voor het grootste deel ook verder uit aan nog een andere bank. Uiteraard gebeurt dit allemaal aan een interest-percentage. In de wetenschap dat de banken elkaars schuldenaar/schuldeiser zijn en dat de laatste jaren genoeg banken in geldnood zijn gekomen, is het wachten op het volgende fatale slachtoffer. Het ESM voorziet wel in de redding van de zwakke broertjes in de eurozone maar misschien niet in het redden van een grootbank en al zeker niet onder omstandigheden van een verlaagde kredietwaardigheid. Vanwaar zou het geld moeten komen? Als het van het opgehaalde geld moet komen die zij geïnd heeft van de euro-obligaties moeten de leden van het fonds daarvoor opdraaien. Als ze een beroep doet op het haar ter beschikking gestelde kapitaal zal wellicht een kapitaalverhoging nodig zijn en daar kunnen alweer de leden van de eurozone voor opdraaien. Dat kost ons welvaart. Alles waar de economisch “gezonde” landen voor gewerkt hebben verdwijnt als sneeuw voor de zon om niet de Grieken of de Spanjaarden, maar wel om de 21ste eeuws Toren van Babel recht te houden. Ten slotte kan het ESM ook extra geld bijdrukken maar dan zal dat bedrag zo hoog oplopen dat inflatie onvermijdelijk is.

Hoe het ook zij, de Europese Unie en de eurozone in het bijzonder, is mislukt. Ondertussen blijven Verhofstadt en Cohn-Bendit de noodzaak verkondigen van een federale Europese staat. Is het trouwens niet ironisch dat de EU de Nobelprijs voor de vrede gekregen heeft, terwijl zij de laatste jaren er in al haar hoogmoed alleen maar in geslaagd is het Noorden tegen het Zuiden op te zetten?