door NVH – Op donderdag 29 november kwam eerwaarde Pierre François spreken voor het Katholiek Vlaams Hoogstudentenverbond te Antwerpen in café ’t Waagstuk op de Stadswaag. EH François is katholiek priester gewijd in 1983 en maakt deel uit van Opus Dei, een personele prelatuur van de paus. (Opus Dei klinkt voor de meesten waarschijnlijk nogal controversieel. In hoeverre dat terecht is kan ik niet oordelen, dit onderwerp kwam ook nagenoeg niet aan bod in de lezing.) De lezing handelde over ‘de nieuwe evangelisatie’, een thema dat onlangs ook door Rome op de voorgrond is geplaatst n.a.v. het gouden jubileum van het Tweede Vaticaans Concilie en het ‘Jaar van het Geloof’. Terwijl de ontkerkelijking in Europa zienderogen voortschrijdt zal Rome de komende jaren een nieuwe poging ondernemen het Westen wederom te evangeliseren…
Verslag
Eerwaarde François begon zijn voordracht met kardinaal Julien Ries. Mensen vergeten het vaak, sinds een tijdje telt ons land niet één (Danneels) maar twee kardinalen. Z.Em. Ries is antropoloog en heeft al meer dan 600 publicaties (!) op zijn naam staan. Eén van de stellingen van de kardinaal is dat de mens een godsdienstig wezen is. Dat is een vaststaand feit: religie is een wezenskenmerk van de menselijke soort. Maar hoe kan het dan dat het aantal atheïsten en agnosten toch in snel tempo stijgt? Als dit ingaat tegen de menselijke natuur? Waarom gebeurt dit? Sommigen beweren dat godsdienst niet meer van deze tijd is. Dat we aanbeland zijn in een post-christelijk tijdperk.
Maar als dat klopt: heeft een nieuwe evangelisatie dan nog zin? EH François stelt dat deze gedachte vooral wijdverbreid is onder (relatief) oudere mensen. Zij zijn producten van de mei ’68 generatie, die een ‘nieuwe wereld’ wilde bouwen en daarvoor eerst alles – dus ook de godsdienst – van tafel gooide (tabula rasa). Deze mensen zijn er van overtuigd dat het geloof niet meer van deze tijd is. Ook de media spelen hier een belangrijke rol in: de meeste hoofdredacteurs maken deel uit van de mei ’68 generatie en staan dan ook zeer kritisch t.o.v. het geloof.
EH Pierre François wist te vertellen dat op straat rondlopen in priesterkleding (Romeinse boord etc.) al rare ogen doet trekken en soms zelfs beledigingen e.d. uitlokt. Dan komen we aan bij het begrip secularisering. Hierbij gaat het om een verandering in het denken binnen de moderniteit, o.a. onder invloed van de Verlichting. Het eeuwige wordt verruild voor het aardse, het geestelijke voor het materiële. Binnen de secularisering kunnen we twee delen onderscheiden: een ‘pars destruens’ en een ‘pars construens’ (een vernietigend en een opbouwend).
De ‘pars destruens’ bestaat voornamelijk uit het in vraag stellen en verwerpen van de traditie en de overlevering. Gezagsargumenten worden verworpen, de mens moet zelf redeneren (vergelijk het beroemde stuk uit “Was ist Aufklärung” van Immanuel Kant). Een goed voorbeeld is het feit dat God de wereld heeft geschapen. Gedurende millennia nam de mens dit aan, simpelweg omdat het nu eenmaal de overlevering was, zonder zich daar verder vragen bij te stellen. In de moderniteit komt hier verandering in…
Een bekend figuur in het kader van de ‘pars destruens’ is de Duitse protestant en reformator Maarten Luther (1483-1546). Hij heeft verdenking gezaaid rond elke traditie of overlevering: Luther verwees veel sacramenten naar de prullenmand en hij introduceerde het bekende principe van ‘sola scriptura’, enkel de bijbel (geen traditie). Luther gaat ook de politieke toer op: hij trekt van leer tegen de monarchie en wenst in de plaats een politiek stelsel gebaseerd op de rede dat ook werkt voor niet-gelovigen…
De Duitse filosoof Immanuel Kant (1724-1804) splitst de menselijke kennis in twee delen: enerzijds de ‘reinen Vernunft’ , anderzijds de ‘praktische Vernunft’. M.a.w.: een duidelijke tweedeling tussen theorie en praktijk. Daarbij wordt de metafysica verticaal geklasseerd! God verwordt tot een ‘praktisch’, subjectivistisch iets dat beperkt moet worden tot de privé-sfeer, een godsdienst op persoonlijke maat. De godsdienst wordt gezien als een product van de mens, als iets ‘ingebeeld’ dat kan dienen als ‘troost’. Godsdienst kan gereduceerd worden tot het emotionele. Maar dan is er natuurlijk sprake van een lege God, een soort afgod en staat men zeer ver van de authentieke, ware God…
EH François is gespecialiseerd in de liturgie (zie zijn website: http://www.romanliturgy.org) en heeft in dat kader aan samenwerking gedaan met de Syrisch orthodoxe kerk. Daar lijkt de mis nog sterk op de ‘oude’ Latijnse mis van bij ons (Ordo Missae). Als het op de liturgie aankomt wil het modernisme ‘terug naar de roots’ van het Laatste Avondmaal, d.w.z.: eenvoudig en informeel. Dit staat natuurlijk enigszins in contrast met de orthodoxe liturgie –en de katholieke van weleer- die nogal rijkelijk is, met veel rituelen, wierook etc. Wat in het voordeel pleit van die laatste manier om de mis te vieren is eerbied voor het sacrale in het huis van God, een voortzetten van de traditie en het belang van rituelen!
De ‘pars construens’ bestaat vooral uit de ontwikkeling van de moderne wetenschap. Het is daarbij opvallend dat men vaak de indruk krijgt dat God overbodig is. Zo aanvaardt Isaac Newton (1643-1727) alleen het waarneembare. Als we die zgn. wetenschap doortrekken naar het geloof vormt dat een probleem, want: wie heeft ooit God gezien? Dan dringt de visie zich op dat de mens God niet nodig heeft, hij heeft immers de techniek en de vooruitgang, de afgoden van o.a. het socialisme.
Eerwaarde François ziet het darwinisme en de evolutietheorie als de nieuwe metafysica. Het probleem met Darwin is namelijk dat toeval gezien wordt als de motor achter de evolutie. Wat insinueert dat God overbodig is…
Om nog wat meer de complexe toer op te gaan: De som van de positieve en de negatieve energie in het heelal bedraagt nul. Ergo, zeggen atheïstische wetenschappers, de wereld is ontstaan uit leegte. De tijd is oneindig, als we dus maar lang genoeg wachten zou er wel eens iets kunnen ontstaan: schepping door toeval. Hier zit echter wel een kink in de kabel. Het is allesbehalve geloofwaardig want: schepping ex nihilo is onmogelijk zonder potentie of God. Hoe zouden anders ook de natuurwetten ontstaan zijn? Ook toeval? De geestelijke vader van de oerknaltheorie, Georges Lemaître, was een katholiek priester! Het principe van de entropie uit de natuurkunde leert ons dat orde niet vanzelf ontstaat, wanorde wel… Toeval kan dus een rol spelen, maar is ontoereikend voor een verklaring van de complexiteit van het heelal.
Een ander probleem is de subjectivering van de godsdienst: er mag vandaag geen objectieve waarheid meer bestaan, want dogma’s zijn politiek incorrect. Alle godsdiensten worden bekeken als gelijk en worden beperkt tot de privésfeer van het individu. Vanuit die optiek is een nieuwe evangelisatie compleet irrelevant…
Ook katholieken zijn beïnvloed door het secularisme: het devotionele van weleer is vervangen door het sociale, en er is vaagheid alom. Men hoort uitspraken als ‘Ik ben een cultureel christen’ en ‘Ik ben geïnspireerd door de figuur van Jezus…’. Het is een ‘pijnloos’ christendom, zonder bekering, zonder een echt credo. Wie durft er vandaag nog zeggen dat hij voluit gelooft in de Onbevlekte Ontvangenis van de Maagd Maria, in de Heilige Drie-eenheid, in de tweevoudige natuur van Christus, in de Verrijzenis en de Hemelvaart van de Heer?
Rituelen en volksdevoties zijn thans uit den boze, processies op straat gebeuren quasi niet meer omdat geloof in de openbare sfeer not done is… In de Germaanse gebieden was er vorige eeuw sprake van een massa-pastoraal, de totaal foute gedachte dat ‘het makkelijk is om katholiek te zijn’ maakte opgang. Dat was een triomfalisme waardoor de kracht van het geloof als maar weker werd.
De priester liet ons goed verstaan dat het geloof niet enkel een inhoud is, maar ook een deugd, een genade. Tevens vond eerwaarde François dat Vaticanum II vaak verkeerd begrepen en geïnterpreteerd wordt. Ook de rol van Frankrijk in de nieuwe evangelisatie kwam kort aan bod.
Maar hoe luidt nu het antwoord op de kernvraag van de voordracht: HOE nieuw evangeliseren? Wel, zeker niet oppervlakkig door (enkel) te werken aan communicatie, marketing en imago. Dat werkt eenvoudigweg NIET. Terug gaan naar de massa-pastoraal van weleer is sowieso ook geen goed idee omdat volle kerken niet noodzakelijk veel oprechte gelovigen betekent.
Wat moeten we dan wel doen? We moeten inzetten op de drie goddelijke deugden: geloof, hoop en liefde. Het geloof is een genade, een bovennatuurlijke openbaring overgedragen door het leergezag van de Kerk. Reclame en protestantse wervingsmethodes werken niet en geven geen doorslag. Wat wel de doorslag geeft is de genade Gods. Wie gelooft, gelooft in de kracht van het GEBED. Dààr moeten we op inzetten. We moeten de vroomheid herontdekken, aan sociaal werk en prediking doen, vorming en catechese geven (onbekend is onbemind!), verkondiging van het evangelie met mensenkennis. Heilig leven is de weg naar de nieuwe evangelisatie: de kerstening van Europa heeft ook plaatsgevonden o.l.v. heiligen. We moeten opnieuw beginnen met kleine groepen van geëngageerde, oprechte mensen, kaders zoals KVHV!
Opinie, bedenkingen en opmerkingen
De lezing was ongetwijfeld bijzonder interessant, reikte veel goede elementen aan, bood stof tot beschouwing en overdenking (wat absoluut noodzakelijk is voor de toekomst van de Kerk!). Toch vond ik persoonlijk dat er iets te veel de nadruk gelegd werd op de diagnose en de analyse van het probleem –waardoor men soms de indruk kreeg in een college beland te zijn- en te weinig op de oplossing, die m.i. nog te weinig uitgewerkt is.
Ook Vaticanum II kwam naar mijn mening te weinig aan bod. Alleen al het feit dat het moeilijk toeval kan zijn dat de kerken zijn beginnen leeglopen vanaf Vaticanum II en het succes van de traditionalistische Priesterbroederschap Pius X wijst er op dat dit niet onderschat mag worden. Het heeft geen zin één van de wortels van het probleem te willen omzeilen: Vaticanum II was nu eenmaal te vaag, waardoor liberalen en progressieven het konden interpreteren naar hun hand. De kritiek op Vaticanum II is volgens mij drievoudig: (1) het oecumenisme en het inhoudelijke probleem: als de Kerk niet durft zeggen dat alles wat zij leert over het geloof 100% waarheid is, maakt zij zichzelf irrelevant; (2) er moet terug meer gesproken worden over de zonde en het leven hierna; (3) het overboord gooien van de traditie in de liturgie: de traditionele liturgie (Ordo Missae) moet in ere hersteld worden, met eerbied voor sacraliteit en de eeuwenoude rituelen.
Al bij al een zeer boeiende en geslaagde lezing! Bedankt, eerwaarde François!
16 reacties op “[Verslag&Opinie] Lezing KVHV-Antwerpen ‘De nieuwe evangelisatie’ (EH P. François)”
Gelukkig hebben we nog de kindvriendelijke heidenen die aan Thor of Odin wat kinderen kunnen offeren om het teloorgegane Europa terug in ere te herstellen. *zucht*
Herlees nog eens de geschiedenisboeken en je zal beseffen dat het Christendom aan de basis van de Europese beschaving stond en de beschaving meerdere malen heeft rechtgehouden in de tijd van islamitische invasies (Wenen, Poitiers, …). De geschiedenis van de Kerk beperken tot de 20ste eeuw getuigt van een moedwillige kortzichtigheid.
En de gedwongen bekeringen, Inquisitie en overname van Heidense symbolen, feestdagen en gebruiken uitsluiten uit elke beschouwing van de geschiedenis van het christendom in Europa (die toch jonger is dan de geschiedenis van het christendom tout court, of niet?), getuigt van kwaadwillige domheid.
Gedwongen bekeringen zijn ongeldige bekeringen. Ik geloof dat jij het Führerprinzip bedoelt dat inhield dat een hele stam zich bekeerde als de leider van een Germaanse stam dat deed. Wie zijn leider niet volgde maakte op die manier duidelijk dat hij in opstand kwam. Dat het Christendom bepaalde gebruiken van het heidendom heeft overgenomen is niets mis mee. Het Christendom heeft aan deze gebruiken de meest volkomen betekenis gegeven die deze gebruiken wezenlijk hadden maar in het heidendom niet tot hun recht kwam. Zeker in een periode als de Advent is het zinvol om deze beschouwing te overdenken.
We gaan toch niet over kindjes beginnen …. met al die relatietjes van binnen de katholieke kerk …. Van kortzichtigheid gesproken!
Het resultaat zien we vandaag …. en al die protestantse ‘Vlamingen’ die hun thuisland moesten ontvluchten omdat ze niet wensten bekeerd te worden? En wiens plaats ongenomen werd door Franse … staat dat ook in die geschiedenis boeken.
En de rol van de katholieke kerk bij het ontstaan van België wat zeggen de geschiedenisboeken daarvan. Het christendom heeft verdeeld wat één was en het rechtstreeks de dieperik in laten gaan.
(Toe laat maar komen die verlichtings en mei 68 hoax ….)
Het zijn net de protestanten die Europa verdeeld hebben en de basis hebben gelegd voor de implosie van het Heilig Roomse Rijk. Zij brachten het volk, dat voorheen eensgezind de Kerk van Rome volgde, in verwarring en zetten de mensen tegen elkaar op door verdeeldheid en haat te zaaien. Pas vanaf dan raakte Europa echt diep verdeeld.
Maar laten we alle historische discussies eens opzij zetten. Mensen zijn feilbaar, zowel goddelozen, andersgelovigen als katholieken. Bij godsdienst gaat het om het eeuwige geluk en deugdzaamheid die maar gevonden kan worden in de geopenbaarde Waarheid (en er kan er maar één bestaan) die in tegenstelling tot de mens onfeilbaar is. De goddelozen gaan dus helemaal aan die essentie voorbij door alles te verengen tot historische kritiek (lees: het louter reproduceren van historische clichés). Ze lijken wel op protestanten of marxisten.
Maar die historische kritiek heeft geen zin. Daarmee kan je alles bewijzen of ontkrachten, gezien de feilbaarheid van de mens. Louter feiten opnoemen en dat binnen je kader laten passen is niet moeilijk. Maar ingaan op de essentie van de godsdienst zelf, en meer bepaald de Rooms-katholieke, of de betekenis achterhalen van de goddelijke doorwerking in de geschiedenis (wat ongelovigen het lot noemen) is wel wat anders. Zolang de goddelozen weigeren dat te doen is het zinloos om er nog op in te gaan. Ik ga hier niet langer mijn tijd aan blijven verspillen. Ik wilde slechts reageren op enkele historische misvattingen die hier geplaatst werden.
Pedofilie bij de zgn. christelijke waarden onderbrengen is beledigend voor al wie binnen of buiten dat christendom leeft als een treffelijk mens. Zelf ben ik niet bijster ‘kerkelijk’ omdat ik nogal moeite heb met het bovenaardse. Waar ik wel van wakker lig (figuurlijk, want ik slaap goed) is de manier hoe mensen met elkaar omgaan. Als mensen zich goed voelen binnen het christelijk geloof en de daarmee samengaande levenswandel, kan ik dat best waarderen, doch evenzeer heb ik achting voor mensen buiten dat christelijk geloof, die respect hebben voor iedereen en alles. Zijn medemens(en) beschadigen past niet in deze opvatting.
Feit is dat de eigen waarden voor de katholieke kerk een lege doos zijn … dat er een pedofiel in de rangen sluipt is te begrijpen. Maar het misbruik is structureel en de kerk neemt deze personen in bescherming en zou voortaan beter het preken over waarden achterwege laten. Het is de kerk en het christendom dat verantwoordelijk is voor de eigen impasse en de teloorgang van Europa. Weg ermee!
Trouwens, is het Belgisch koningshuis geen lid van Opus Dei?
Katholiek zijn ze zeker, lang leve de Belgische katholieke kerk! (sarcasme)
Ja, want het neopaganisme gaat ons echt wel van de ondergang redden… “Decadente woestijngodsdiensten”, wat een niveau, zeg!
Ik ben van bouwjaar 1949 en heb dus de desastreuse impact van het mei- 68-degeneratie-virus, verantwoordelijk voor de ontaarde ontkerstening van onze contreien, van ijselijk dichtbij kunnen observeren ZONDERer evenwel door geïntoxiceerd geweest te zijn. Ik behoorde tot de geestelijk gezond gebleven minderheid van mijn generatie die GEEN groene parka, verschoten jeans en teensletsjen als PoCo-milities uniform droegen en zich slechts sporadisch wasten. Daarom ben ik nu tot GEEN mei-68-fossiel gedevalueerd zoals tal van mijn inmiddels veelal gescheiden generatiegenoten maar een ethisch conservatieve Christen, immuun voor PoCo-propaganda “duiding”(sic) door een indoctrinerende StaatsPRAVDA-zender die om het even welke minderheid in het roze daglicht wil plaatsen BEHALVE de inmiddels Christelijke minderheid, als Kop van Jut uitgeroepen door PoCo-Loge “duiding”(sic) gevers !
Alles is de schuld van mei 68 …. beter zou het zijn de eigen zwakte te zien.
Christendom is een ziek gegeven dat verantwoordelijk is voor het verval van Europa.
Vooral bijven bidden …. het gaat helpen (not)
hopelijk zal dit de laatste stuiptrekking zijn van dit instituut ….
Daar zou het Mohamedaans “instituut” waar u mogelijk voor supportert, zich zeker op verheugen… Gelooft u zelf dat na 2000 jaar Christendom een “laatste stuiptrekking” rigor mortis van het Christelijk “instituut” , één der voornaamste fundamenten van onze Westerse ethiek en cultuur , zou aankondigen ?
Zijn het Christelijke en het Mohamedaanse instituut dan geen broertjes?
Buiten met die decadente woestijngodsdiensten, wij willen de Oude Goden terug!
Christelijk, joods, Islam … een grote pot nat.
Dus neen, ik supporter niet voor het mohamedaans instituut dan een gevolg is van het christelijke. Wil Europa overleven dan moet het zich ontdoen van alle vreemde “organismen”. Westerse Ethiek en waarden … zoals het neuken van kinderen en het beschermen van pederasten en kindermoordenaars? Mooie waarden!