Gisteren ging de 100ste editie van de wereldberoemde Bayreuth Festspiele van start. De manier waarop zorgde meteen voor heel wat controverse. Een Israëlisch orkest heeft namelijk muziek van Richard Wagner, waar het hele operafestival om draait, gespeeld. Daarmee breekt het orkest een officieuze regel in Israël die het spelen van de muziek van de favoriete componist van Adolf Hitler verbiedt.
De Amerikaanse Vereniging van Holocaustoverlevenden en hun Afstammelingen hekelde het concert als een ‘schandelijk verlies van de solidariteit met diegenen die ongelofelijk hebben geleden door de mensen die zich achter het banier van Wagner hebben geschaard’.
De chef van het orkest, Eran Hershkovitz, meent echter dat het concert laat zien dat de nazi’s niet zijn geslaagd in hun pogingen de joden uit te roeien. ‘Het is een eenmalig concert, een overwinningsconcert’, zei hij. De Oostenrijkse dirigent Roberto Paternostro, die het orkest begeleidt, noemde Wagners ideologie eerder al ‘verschrikkelijk’. Hij wil ‘de man van zijn kunst scheiden’.
De boycot op werk van de negentiende-eeuwse componist werd geïntroduceerd door het Palestina Orkest, nadat bekend werd dat joden in Duitsland werden aangevallen door nazi’s. Het Palestina Orkest is de voorloper van het Israëlisch Philharmonisch Orkest.
Volgens Paternostro, zelf joods, was het een moeilijk project. ‘Ik weet dat dit in Israël niet geaccepteerd wordt, maar veel mensen zeggen ook dat het tijd is Wagner te confronteren.’
Het is niet de eerste keer dat Israëlische musici werk van Wagner spelen, maar wel voor het eerst in Duitsland. In 2001 dirigeerde de Argentijns-Israëlische Daniel Barenboim in Jeruzalem een werk uit de opera Tristan en Isolde, opgevoerd door een Duits orkest. Ondanks protesten van enkele toeschouwers kreeg het gezelschap na het optreden een staande ovatie.
Hieronder alvast het bekendste muzikale werk van Richard Wagner: de Ritt der Walküren uit Der Ring des Nibelungen, geschreven in 1848 en afgewerkt in 1874.
Wat een drogreden gebruikt de dirigent van het Israëlisch kamerorkest, als hij muziek van Joodse componisten zou spelen in Bayreuth zou dat een overwinning geweest zijn, bijvoorbeeld van Mendelsohn, een van de Joodse componisten die zo door ordinaire antisemiet Wagner veracht werd maar waarop hij wel plagiaat pleegde. Ik hoop dat het orkest alsnog zijn subsidie verliest want dit is een toegeving aan de nazi-afstammelingen van de grote antisemiet en zeker geen overwinning.
GJ