In Belfast, Noord-Ierland, zijn er de voorbije dagen zware rellen geweest in een symbolisch stukje Belfast, aan de Oostkant. Daar bevindt zich rond de katholieke St Mathewskerk een kleine republikeinse enclace, Short Strand, omringd door protestantse wijken.
Belfast kent een lange geschiedenis van moordende pogroms van loyalisten tegen republikeinen, waarbij honderden Ieren vermoord werden en tienduizenden anderen op de vlucht werden gejaagd, vooral richting zuiden (Ierse republiek). De overblijvende republikeinen hebben zich vastberaden verschanst in ‘hun’ wijken en slaan met geweld terug bij elke protestantse aanval.
Volgens alle berichten is de recente rel gestart toen een groep gemaskerde loyalisten de aanval opende op huizen van republikeinen. De aanvallers behoren wellicht tot de UVF, de Ulster Volunteer Force. In tegenstelling tot de meeste andere loyalisten is deze groep eerder ‘links’, haar politieke arm is de Progressive Unionist Party (PUP). De partij is klein, de dreiging van de UVF des te groter. Haar leider, Gusty Spence, was verantwoordelijk voor de start van de burgeroorlog met de eerste moorden op katholieke burgers eind jaren ’60 op Shankill Road in Belfast, een straat die toen nog gemengd was maar nu gezuiverd is van katholieken. In april 1969, toen de IRA nog nauwelijks actief was, voerden zij een bommencampagne uit die met succes in de schoenen van de IRA werd geschoven en zo de spanning opdreef die zou leiden tot het uitbreken van de burgeroorlog.
Aan de andere kant staan de republikeinen in een enclave die ook voor hen symbolisch is. Toen in 1969 de loyalisten de huizen van katholieken in Belfast platgebrand hadden, was de IRA niet voorbereid; de club had de gewapende strijd stilgelegd en legde zich toe op de studie van het Marxisme. In de straten van Belfast werden slogans gekalkt als ‘IRA=I Ran Away’. Maar toen in juni 1970 de loyalisten de St Matthewskerk in Short Strand aanvielen was de IRA wél voorbereid; het zou het eerste publieke optreden worden van de ‘Provisional IRA’, de militant-nationalistische vleugel. Onder leiding van de PIRA-Belfast-commandant Billy McKee werd de kerk verdedigd en werden twee protestanten doodgeschoten: Robert Neill (38) en James McCurrie. De IRA verloor Henry McIlhone (33). De schietpartij zou snel gevolgd worden door de verwoestende golf van IRA-bomaanslagen op loyalisten doorheen het hele noorden van Ierland.
Het zogenaamde ‘vredesproces’ in Noord-Ierland is maar een dun laagje vernis. De wapens zwijgen (meestal) omdat de IRA terreur niet meer kan verkopen in de VS en de UVF en co terreur niet meer kunnen verkopen in Groot-Brittannië. Maar de politieke strijd tussen loyalisten en republikeinen gaat intussen door. Er is niet veel nodig, om de vlam in de pan te doen slaan…